การสอบไล่ภาค  1  ปีการศึกษา  2547

ข้อสอบกระบวนวิชา  LAW 1003  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

ข้อ  1  นายอาทิตย์ทำสัญญาให้นายจันทร์ผู้เยาว์เช่าบ้านหลังหนึ่ง  กำหนดเวลาเช่า  1  ปี  อัตราเช่าเดือนละ  7,000  บาท  โดยนายจอมบิดาซึ่งเป็นผู้แทนโดยชอบธรรมของนายจันทร์มิได้รู้เห็นยินยอมด้วย  หลังจากเช่าได้  6  เดือน  นายจันทร์ไม่ชำระค่าเช่า  นายอาทิตย์ได้บอกกล่าวทวงถามแล้วนายจันทร์ก็ยังไม่นำค่าเช่ามาชำระ

นายอาทิตย์จึงบอกเลิกสัญญาเช่าไปยังนายจันทร์และแจ้งให้นายจันทร์ย้ายออกจากบ้านเช่าภายใน  7  วัน  นับแต่วันเลิกสัญญา  ปรากฏว่าในขณะที่นายอาทิตย์บอกเลิกสัญญาเช่นนั้น  นายจอมบิดาของนายจันทร์เดินทางไปต่างจังหวัด  ไม่ทราบเรื่องนี้แต่ประการใด  

นายจันทร์ไม่ยอมย้ายออกจากบ้านเช่าโดยอ้างว่าสัญญาเช่ายังไม่ครบกำหนด  เช่นนี้  ให้ท่านวินิจฉัยว่าการแสดงเจตนาบอกเลิกสัญญาเช่าที่นายอาทิตย์กระทำต่อนายจันทร์มีผลในกฎหมายประการใด  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  170  วรรคหนึ่ง  การแสดงเจตนาซึ่งกระทำต่อผู้เยาว์…จะยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้ผู้รับการแสดงเจตนาไม่ได้  เว้นแต่ผู้แทนโดยชอบธรรม  ของผู้รับการแสดงได้รู้ด้วยหรือได้ให้ความยินยอมไว้ก่อนแล้ว

วินิจฉัย

นายอาทิตย์แสดงเจตนาบอกเลิกสัญญาเช่าไปยังนายจันทร์ซึ่งเป็นผู้เยาว์  ในขณะที่นายอาทิตย์แสดงเจตนาบอกเลิกสัญญาเช่าไปยังนายจันทร์นั้น  นายจอมบิดาซึ่งเป็นผู้แทนโยชอบธรรมของนายจันทร์เดินทางไปต่างจังหวัด  ไม่ทราบเรื่องการเลิกสัญญาเช่านี้แต่อย่างใด  ดังนั้น  นายอาทิตย์จะยกเอาการแสดงเจตนาบอกเลิกสัญญาเช่าขึ้นเป็นข้อต่อสู้นายจันทร์ผู้เยาว์ไม่ได้

ข้อ  2  นาย  ก.  ทำพินัยกรรมยกทรัพย์สินให้นาย  ข.  โยสำคัญผิดคิดว่านาย  ข.  เป็นคนดี  ขยันทำการงานให้นาย  ก.  แต่ความจริงนาย  ข.  เป็นนักเลงอันธพาล  มีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมหลายประการ ซึ่งนาย  ข.  ปกปิดไม่บอกให้นาย  ก.  รู้  ต่อมาเมื่อนาย  ก.  ตายลงไป

ดังนี้  ทายาทนาย  ก.  จะบอกล้างพฤติกรรม  โดยอ้างว่าพินัยกรรมเป็นโมฆียะ  เพราะเกิดจากนาย  ข.  ใช้กลฉ้อฉลโยการนิ่งได้หรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  162  ในนิติกรรมสองฝ่าย  การที่คู่กรณีฝ่ายหนึ่งจงใจนิ่งเสีย  ไม่แจ้งข้อความจริงหรือคุณสมบัติอันคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งมิได้รู้  การนั้นจะเป็นกลฉ้อฉล  หากพิสูจน์ได้ว่า  ถ้ามิได้นิ่งเสียเช่นนั้น  นิติกรรมนั้นก็คงจะมิได้กระทำขึ้น

วินิจฉัย

ทายาทของนาย  ก  จะบอกล้างพินัยกรรมโดยอ้างว่า  นาย  ข  ใช้กลฉ้อฉลโดยการนิ่งไม่ได้  เพราะพินัยกรรมเป็นนิติกรรมฝ่ายเดียว  ไม่ใช่พินัยกรรมสองฝ่าย  จึงขาดองค์ประกอบที่จะเป็นกลฉ้อฉลโดยการนิ่ง  ตามมาตรา  162  กรณีจึงไม่ต้องพิจารณาว่านาย  ข  จงใจนิ่งเสียไม่แจ้งข้อความจริง  หรือคุณสมบัติอันคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งมิได้รู้แต่อย่างใด 

ข้อ  3  นายแดงได้ทำสัญญากู้เงินจากนายดำ  จำนวนสองแสนบาท  เมื่อวันที่  5  มกราคม  2535  มีกำหนดชำระคืนภายในวันที่  5  มกราคม  2536  โดยนายแดงได้นำที่ดิน  1  แปลง  ราคาห้าแสนบาทไปจดทะเบียนจำนองที่สำนักงานที่ดิน  เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ  นายแดงไม่นำเงินไปชำระ  นายดำได้ทวงถามตลอดมา  จนกระทั่งวันที่  4  ตุลาคม  2547  นายดำได้นำคดีไปฟ้องศาลบังคับจำนองโยให้นำที่ดินแปลงดังกล่าวไปขายทอดตลาด  แล้วนำเงินมาชำระหนี้ให้แก่ตน  นายแดงต่อสู้ว่าหนี้เงินกู้ขาดอายุความแล้ว  นายดำจะนำคดีมาฟ้องศาลบังคับจำนองไม่ได้  ดังนี้อยากทราบว่าข้อต่อสู้ของนายแดงฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  193/27  ผู้รับจำนอง…  ยังคงมีสิทธิบังคับชำระหนี้จากทรัพย์สินที่จำนอง…แม้ว่าสิทธิเรียกร้องส่วนที่เป็นประธานจะขาดอายุความแล้วก็ตาม

วินิจฉัย

นายแดงได้ทำสัญญากู้เงินจากนายดำ  จำนวนสองแสนบาท  มีกำหนดชำระคืนภายในวันที่  5  มกราคม  2536  โดยนายแดงได้นำที่ดิน  1  แปลง มาจำนองไว้กับนายดำ  เมื่อหนี้ถึงกำหนดนายแดงไม่นำเงินไปชำระ  จนกระทั่งวันที่  4  ตุลาคม  2547  นายดำได้นำคดีไปฟ้องศาลบังคับจำนอง  กรณีนี้แม้ว่าสิทธิเรียกร้องหนี้เงินกู้ส่วนที่เป็นประธานจะขาดอายุความแล้วก็ตาม  นายดำเจ้าหนี้ผู้รับจำนองก็ยังมีสิทธิที่จะฟ้องบังคับจำนองได้  เพราะนายดำไม่ได้ฟ้องให้นายแดงชำระหนี้เงินกู้  แต่ฟ้องบังคับจำนอง  แม้อายุความจะขาดแล้วก็ฟ้องได้

สรุป  ข้อต่อสู้ของนายแดงฟังไม่ขึ้น

ข้อ  4  คดีแพ่งเรื่องหนึ่ง  ข้อเท็จจริงได้ความว่า  นายแดงทำสัญญาจ้างบริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  ก่อสร้างบ้านหลังหนึ่ง  โดยกำหนดให้ผู้ว่าจ้างจัดหาสัมภาระและวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ  (ยกเว้นเครื่องมือสำหรับทำการก่อสร้าง)  ให้แก่ผู้รับจ้าง  ตกลงค่าจ้างกันเป็นเงิน  500,000  บาท กำหนดก่อสร้างเสร็จเรียบร้อยภายใน  8  เดือน  นับแต่วันทำสัญญา

เมื่อถึงกำหนด  8  เดือน  นับแต่วันทำสัญญา  บริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  ก่อสร้างบ้านเสร็จจึงแจ้งให้นายแดงรับมอบบ้าน  แต่นายแดงผิดนัดไม่รับมอบบ้านจากบริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  ในระหว่างนั้นปรากกว่าฟ้าผ่า  เป็นเหตุให้ไฟไหม้บ้านที่เพิ่งก่อสร้างเสร็จนั้นเสียหายหมด  ให้ท่านวินิจฉัยว่าบริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  มีสิทธิได้รับเงินค่าจ้างจากนายแดงเพียงใดหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  372  วรรคสอง  ถ้าการชำระหนี้  (ตามสัญญาต่างตอบแทน)  ตกเป็นพ้นวิสัยเพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันจะโทษเจ้าหนี้ได้  ลูกหนี้ก็หาเสียสิทธิที่จะรับชำระหนี้ตอบแทนไม่  แต่ว่าลูกหนี้ได้อะไรไว้เพราะการปลดหนี้ก็ดี  หรือใช้คุณวุฒิความสามารถของตนเป็นประการอื่นเป็นเหตุให้ได้อะไรมา  หรือแกล้งละเลยเสียไม่ขวนขวายเอาอะไรที่สามารถจะทำได้ก็ดี  มากน้อยเท่าไร  จะต้องเอามาหักกับจำนวนอันตนจะได้รับชำระหนี้ตอบแทน  วิธีเดียวกันนี้ท่านให้ใช้ตลอดถึงกรณีที่การชำระหนี้อันฝ่ายหนึ่งยัง ค้างชำระอยู่นั้นตกเป็นพ้นวิสัยเพราะพฤติการณ์อันใดอันหนึ่งซึ่งฝ่ายนั้นมิ ต้องรับผิดชอบ  ในเวลาเมื่ออีกฝ่ายหนึ่งผิดนัดไม่รับชำระหนี้

วินิจฉัย

สัญญาระหว่างนายแดงกับบริษัท  บางกะปิ  ก่อสร้าง  จำกัด  เป็นสัญญาต่างตอบแทนซึ่งมีวัตถุประสงค์เป็นการกระทำ  (การก่อสร้างอาคารและการชำระเงินค่าจ้าง)  เมื่อบริษัทบางกะปิก่อสร้าง จำกัด  (ลูกหนี้ในอันที่จะต้องก่อสร้างบ้าน)  ทำการก่อสร้างบ้านเสร็จตามกำหนด  จึงแจ้งให้นายแดง  (เจ้าหนี้ในอันที่จะได้รับผลงานการก่อสร้างบ้าน)  แต่ปรากฏว่านายแดง  (เจ้าหนี้ในอันที่จะได้รับผลงานการก่อสร้างบ้าน)  ผิดนัดไม่รับชำระหนี้  (ไม่รับมอบผลงานการก่อสร้างบ้าน)  จากบริษัท  บางกะปิ  ก่อสร้าง  จำกัด  ในระหว่างนั้นปรากฏว่าฟ้าผ่าเป็นเหตุให้ไฟไหม้บ้านที่บริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  เพิ่งก่อสร้างเสร็จนั้นเสียหายหมด  กรณีจึงต้องตามหลักกฎหมายดังอ้างข้างต้น  ซึ่งมีผลว่าลูกหนี้หาเสียสิทธิที่จะรับชำระหนี้ตอบแทนไม่  ดังนั้นบริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  จึงมีสิทธิได้รับเงินค่าจ้างจากนายแดงตามสัญญา  คือ  500,000  บาท

อย่างไรก็ตาม  ถ้าปรากฏว่าบริษัทบางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  (ลูกหนี้ในอันที่จะต้องก่อสร้างบ้าน)

(1) ได้อะไรไว้หรือไม่ต้องเสียอะไรไปเพราะการที่ตนหลุดพ้นจากการชำระหนี้  (ไม่ต้องส่งมอบผลงานการก่อสร้างบ้านให้แก่นายแดง)  หรือ

(2) ใช้คุณวุฒิความสามารถของตนเป็นประการอื่นเป็นเหตุให้ได้อะไรมา  หรือ

(3) แกล้งละเลยเสียไม่ขวนขวายเอาอะไรที่สามารถจะทำได้

มาน้อยเท่าไร  ต้องเอามาหักกับจำนวนค่าจ้างที่บริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  มีสิทธิได้รับชำระจากนายแดง  กล่าวคือ  ค่าจ้าง  500,000  บาท  ที่บริษัท  บางกะปิก่อสร้าง  จำกัด  จะได้รับชำระจากนายแดง  ย่อมลดลงตามจำนวนมากน้อยดังกล่าว

การสอบไล่ภาคฤดูร้อน  ปีการศึกษา  2547

ข้อสอบกระบวนวิชา  LAW  1003  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

ข้อ  1  แดงสมรู้กับเขียวทำสัญญากันหลอกๆว่าแดงขายรถยนต์คันหนึ่งของตนให้แก่เขียว  ในราคา  500,000  บาท  แดงได้ส่งมอบรถยนต์ให้แก่เขียว  แต่มิได้ชำระราคากันจริง  หลังจากนั้นอีกหนึ่งเดือนเขียวเอารถยนต์คันนั้นไปให้โดยเสน่หาแก่ขาวโดยขาวไม่ทราบว่าแดงและเขียวได้ทำสัญญาซื้อขายรถยนต์กันไว้หลอกๆ  ต่อมาอีกสิบวันขาวขับรถยนต์คันนั้นโดยประมาทเลินเล่อเป็นเหตุให้รถยนต์ชนเสาไฟฟ้า  รถพังยับเยิน  ขาวต้องเสียค่าซ่อมรถยนต์ไปเป็นเงิน  100,000  บาท

แดงทราบเรื่องจึงบอกให้ขาวส่งรถยนต์คืนแก่ตนโดยอ้างว่าตนมิได้ขายรถยนต์ให้แก่เขียวจริงๆ  รถยนต์ยังเป็นของตน  ขาวไม่ยอมคืนรถยนต์ให้แก่แดงโดยอ้างว่าตนกระทำการโดยสุจริตและได้รับความเสียหาย  ต้องเสียค่าซ่อมรถยนต์ไปเป็นเงินจำนวนมากถึง  100,000  บาท แดงจึงฟ้องเรียกรถยนต์คืนจากขาว ดังนี้  ให้ท่านวินิจฉัยว่า  ขาวต้องคืนรถยนต์ให้แก่แดงหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  155  วรรคหนึ่ง  การแสดงเจตนาลวงโดยสมรู้กับคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งเป็นโมฆะ  แต่จะยกขึ้นเป็นข้อต่อสู้บุคคลภายนอก  ผู้กระทำการโดยสุจริตและต้องเสียหายจากการแสดงเจตนาลวงนั้นมิได้

วินิจฉัย

แดงและเขียวสมรู้กันแสดงเจตนาลวงว่าแดงขายรถยนต์ให้แก่เขียว  การแสดงเจตนาลวงว่าแดงและเขียวซื้อขายรถยนต์กันดังกล่าวจึงตกเป็นโมฆะ  รถยนต์ยังคงเป็นของแดง

อย่างไรก็ตาม  ถ้ามีบุคคลภายนอกเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย  กฎหมายคุ้มครองบุคคลภายนอกมิให้ต้องเสียหาย  ทั้งนี้บุคคลภายนอกนั้นต้องกระทำการโดยสุจริตและต้องเสียหายจากการแสดงเจตนาลวงนั้น

ข้อเท็จจริงปรากฏว่า  ขาวซึ่งเป็นบุคคลภายนอกได้รับรถยนต์จากการให้โดยเสน่หาของเขียว  โดยขาวไม่ทราบว่าแดงและเขียวได้ทำสัญญาซื้อขายรถยนต์กันไว้หลอกๆ  ถือได้ว่าขาวกระทำการโดยสุจริต  แต่การที่ขาวต้องเสียค่าซ่อมรถยนต์ไปเป็นเงิน  100,000  บาทนั้น  เป็นความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการกระทำโดยประมาทเลินเล่อของขาวเอง  มิใช่เกิดขึ้นจากการเจตนาลวงแดงและเขียว  ขาวจึงไม่ได้รับความคุ้มครองจากกฎหมาย

สรุป  ขาวจึงต้องคืนรถยนต์ให้แก่แดง

ข้อ  2  นายสมบัติต้องการซื้อแจกันลายครามโบราณ  จึงไปหาซื้อที่ร้านของนายสมบูรณ์  นายสมบัติเห็นแจกันลายครามโบราณใบหนึ่งสวยงามดี  จึงถามนายสมบูรณ์ว่า  “แจกันใบนี้ราคาเท่าไร  มีตำหนิหรือไม่”  นายสมบูรณ์ตอบว่า  “แจกันใบนี้ไม่มีตำหนิ  ราคา  10,000  บาท”  นายสมบัติหลงเชื่อตามคำตอบของนายสมบูรณ์ว่าแจกันใบนั้นไม่มีตำหนิ  จึงต่อรองราคา  ในที่สุดได้ตกลงซื้อแจกันใบนั้นในราคา  8,000  บาท

เมื่อนายสมบัตินำแจกันกลับไปถึงบ้านของตน  นายสมบัติได้ตรวจดูแจกันอย่างละเอียดโดยใช้เลนส์ขยายส่องดู  จึงพบว่าแจกันใบนั้นมีรอยร้าวเล็กน้อยซึ่งมองด้วยตาเปล่าเกือบไม่เห็น  ข้อเท็จจริงในเรื่องนี้ได้ความว่าถึงแม้นายสมบัติรู้ว่าแจกันใบนั้นมีรอยร้าว  นายสมบัติก็ซื้อ  แต่จะซื้อในราคาท้องตลาดทั่วไปสำหรับแจกันชนิดนั้นมีรอยร้าวเช่นนั้น  คือ  5,000  บาท

ในกรณีดังกล่าวนี้  นายสมบัติจะบอกล้างสัญญาซื้อขายแจกันหรือเรียกร้องอะไรจากนายสมบูรณ์ได้หรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  161  ถ้ากลฉ้อฉลเป็นแต่เพียงเหตุจูงใจให้คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งยอมรับข้อกำหนดอันหนักยิ่งกว่าที่คู่กรณีฝ่ายนั้นจะยอมรับโดยปกติ  คู่กรณีฝ่ายนั้นจะบอกล้างการนั้นหาได้ไม่  แต่ชอบที่จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายอันเกิดจากกลฉ้อฉลนั้นได้

วินิจฉัย

เป็นกรณีที่นายสมบูรณ์ผู้ขายแจกันทำกลฉ้อฉลลวงนายสมบัติผู้ซื้อแจกัน  อย่างไรก็ตามข้อเท็จจริงในเรื่องนี้ได้ความว่าถึงแม้นายสมบัติรู้ว่าแจกันใบนั้นมีรอยร้าว  นายสมบัติก็ซื้อแจกันใบนั้น  แต่จะซื้อในราคาท้องตลาดทั่วไปสำหรับแจกันชนิดนั้นที่มีรอยร้าวเช่นนั้น  คือ  5,000  บาท  ซึ่งต่ำกว่าราคาที่นายสมบัติได้ตกลงซื้อไปเนื่องจากถูกกลฉ้อฉล  คือ  8,000  บาท  กรณี จึงเป็นเรื่องที่นายสมบัติแสดงเจตนาทำนิติกรรมเนื่องจากถูกกลฉ้อฉลซึ่งเป็น แต่เพียงเหตุจูงใจให้ยอมรับข้อกำหนดอันหนักยิ่งกว่าที่นายสมบัติจะยอมรับโดย ปกติ  ดังนั้นนายสมบัติจะบอกล้างสัญญาซื้อขายแจกันนั้นเสียทีเดียวหาได้ไม่  แต่นายสมบัติชอบที่จะเรียกเอาค่าสินไหมทดแทนเพื่อความเสียหายจากกลฉ้อฉลนั้นได้  ซึ่งได้แก่การที่นายสมบัติหลงซื้อแจกันใบนั้นแพงไป  3,000  บาท

ข้อ  3  นาย  ข.  กู้เงินจากธนาคาร  ก.  จำนวน  2,000,000  บาท  อัตราดอกเบี้ยร้อยละ  7  บาทต่อปี  กำหนดชำระคืนภายใน  3  ปี  นับแต่วันทำสัญญา  เมื่อถึงกำหนดชำระเงินคืน  นาย  ข.  ไม่นำเงินไปชำระแก่ธนาคาร  ก.  ต่อมาอีก  2  เดือน  หลังจากวันที่ถึงกำหนดชำระเงินคืน  นาย  ค.  ผู้จัดการธนาคาร  ก.  มีจดหมายทวงถามให้นาย  ข.  ชำระหนี้เงินต้นและดอกเบี้ยรวมเป็นเงิน  2,420,000  บาท  นาย  ข.  จึงไปพบนาย  ค.  และพูดยอมรับว่าตนเป็นลูกหนี้ธนาคาร  ก.  เป็นเงิน  2,420,000  จริง  แต่ขอผัดผ่อนการชำระหนี้ออกไปอีก  4  เดือน  เช่นนี้  การกระทำของนาย  ข.  เป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลงหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  193/14  อายุความย่อมสะดุดหยุดลงในกรณีดังต่อไปนี้

(1) ลูกหนี้รับสภาพหนี้ต่อเจ้าหนี้ตามสิทธิเรียกร้องโดยทำเป็นหนังสือรับสภาพหนี้ให้  ชำระหนี้ให้บางส่วน  ชำระดอกเบี้ย  ให้ประกัน  หรือกระทำการใดๆ  อันปราศจากข้อสงสัยแสดงให้เห็นเป็นปริยายว่ายอมรับสภาพหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง

วินิจฉัย

เมื่อนาย  ค  ผู้จัดการธนาคาร  ก  มีจดหมายทวงถามให้นาย  ข  ชำระหนี้  นาย  ข  ได้ไปพบนาย  ค  และพูดยอมรับว่าตนเป็นลุกหนี้ธนาคาร  ก  เป็นเงิน  2,420,000  บาท  จริง  แต่ขอผัดผ่อนการชำระหนี้ออกไปอีก  4  เดือน  การกระทำของนาย  ข  ลูกหนี้เช่นนี้มิใช่การทำเป็นหนังสือรับสภาพหนี้ให้แก่เจ้าหนี้  และยังถือไม่ได้ว่าเป็นการกระทำใดๆ  อันปราศจากข้อสงสัยแสดงให้เห็นเป็นปริยายว่ายอมรับสภาพหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง  ดังนั้น  การกระทำของนาย  ข  จึงไม่เป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลง

ข้อ  4  ก.  คำเสนอ  คืออะไร  การแสดงเจตนาอันจะถือได้ว่าเป็นคำเสนอต้องมีลักษณะอย่างไร  ให้อธิบายโดยสังเขป

ข.  นายสุเทพซึ่งอยู่ที่กรุงเทพมหานคร  ส่งจดหมายเสนอขายบ้านหลังหนึ่งของตนแก่นางสมศรี  ซึ่งอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่  ราคา  3  ล้านบาท  โดยมิได้กำหนดไปด้วยว่าถ้านางสมศรีต้องการซื้อจะต้องตอบมาภายในวันเวลาใด  เช่นนี้  นายสุเทพจะถอนคำเสนอขายบ้านดังกล่าวได้หรือไม่  เมื่อใด  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

ก       คำเสนอ  คือ  นิติกรรมฝ่ายเดียวชนิดที่ต้องมีผู้รับการแสดงเจตนา  เกิดขึ้นโดยบุคคลฝ่ายหนึ่งแสดงเจตนาต่อบุคคลอีกฝ่ายหนึ่งแจ้งให้ทราบว่า  ตนมีความประสงค์จะผูกพันตนทำสัญญาด้วยในประการใดและขอให้บุคคลอีกฝ่ายหนึ่งนั้นร่วมทำสัญญาด้วยตามที่ตนเสนอไปนั้น

การแสดงเจตนาอันจะถือได้ว่าเป็นคำเสนอต้องมีลักษณะ  2  ประการคือ

(1) เป็นข้อความชัดเจนและแน่นอน

(2) มีความมุ่งหมายว่า  ถ้ามีคำสนองสัญญาเกิดขึ้นทันที

ข

มาตรา  355  บุคคลทำคำเสนอไปยังผู้อื่นซึ่งอยู่ห่างกันโดยระยะทางและมิได้บ่งระยะเวลาให้ทำคำสนอง  จะถอนคำเสนอของตนเสียภายในเวลาอันควรคาดหมายว่าจะได้รับคำบอกกล่าวสนองนั้น  ท่านว่าหาอาจจะถอนได้ไม่

วินิจฉัย

นายสุเทพซึ่งอยู่ที่กรุงเทพมหานคร  ส่งจดหมายเสนอขายบ้านหลังหนึ่งของตนแก่นางสมศรีซึ่งอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่  โยมิได้บ่งระยะเวลาสำหรับทำคำสนอง  ในกรณีเช่นนี้นายสุเทพจะถอนคำเสนอภายในเวลาอันควรคาดหมายว่าจะได้รับคำบอกกล่าวสนองหาได้ไม่

เวลาอันควรคาดหมายจะได้รับคำบอกกล่าวสนอง  พิจารณาได้จากระยะเวลาในการติดต่อสื่อสารกันระหว่างนายสุเทพกับนางสมศรี  กล่าวคือ  ตามปกติการส่งจดหมายจากกรุงเทพมหานครไปถึงผู้รับซึ่งอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ใช้เวลาประมาณ  3  วัน  ให้เวลานางสมศรีคิดตรึกตรองตัดสินใจ  1  วัน  และเมื่อนางสมศรีส่งจดหมายตอบมาถึงนายสุเทพใช้เวลาอีกประมาณ  3  วัน  รวมเป็นเวลาอันควรคาดหมายว่าจะได้รับคำบอกกล่าวสนองในกรณีนี้คือประมาณ  7  วัน  นับแต่วันที่นายสุเทพส่งจดหมายเสนอขายบ้านแก่นางสมศรี

ดังนั้น  นายสุเทพจะถอนคำเสนอขายบ้านภายในเวลาประมาณ  7  วัน  นับแต่วันที่นายสุเทพส่งจดหมายเสนอขายบ้านดังกล่าวแก่นางสมศรีมิได้

การสอบไล่ภาค  1  ปีการศึกษา  2548

ข้อสอบกระบวนวิชา  LAW  1003  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

ข้อ  1  สมบัติเป็นผู้เยาว์ทำสัญญาซื้อรถจักรยานยนต์คันหนึ่งจากร้านของสุเทพราคา  40,000  บาทโดยไม่ได้บอกให้สมชายซึ่งเป็นบิดาของตนทราบ  หลังจากซื้อรถจักรยานยนต์มาได้  10  วัน  สมชายทราบเรื่องจึงแสดงเจตนาบอกล้างสัญญาซื้อขายรถจักรยานยนต์ดังกล่าวโดย

ก.      สมชายไปที่ร้านของสุเทพและพูดบอกล้างสัญญาซื้อขายรถจักรยานยนต์ต่อสุเทพ  กรณีหนึ่ง

การสอบไล่ภาค  2  ปีการศึกษา  2548

ข้อสอบกระบวนวิชา  LAW  1003  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

การสอบไล่ภาคฤดูร้อน  ปีการศึกษา  2548

ข้อสอบกระบวนวิชา  LW  203  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

การสอบไล่ภาค  1  ปีการศึกษา  2549

ข้อสอบกระบวนวิชา  LW  203  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

ข้อ  1  ชเยน  ตกลงจ้าง  พิมพ์มณี  มาเป็นนักแสดงละครทีวีโดยเข้าใจว่าพิมพ์มณีเป็นหลานสาวของคุณหญิงพิมพ์แข  ซึ่งเป็นผู้มีชื่อเสียง  เพราะจะทำให้ละครของตนโด่งดัง  มีผู้ติดตามดูมากและหาผู้สนับสนุนละครได้ง่าย  แต่ความจริงพิมพ์มณีมีชื่อจริงว่า  เหมียว  เป็นบุตรสาวของแม่ค้าขายขนม  

หลังจากตกลงจ้างแล้ว  เมื่อเริ่มการถ่ายทำละคร  ปรากฏว่าพิมพ์มณีก็แสดงได้ดีสมบทบาทของการเป็นนักแสดงทุกอย่าง  หลังจากถ่ายละครไปได้สองครั้ง  ชเยนทราบความจริงว่าพิมพ์มณีนั้นแท้จริงมิใช่หลานสาวของคุณหญิงพิมพ์แข  จึงไม่ประสงค์จะจ้างให้ถ่ายละครต่อไป  หากชเยนมาปรึกษาท่านว่า  จะทำประการใดได้บ้างหรือไม่  ท่านจะแนะนำชเยนอย่างไร

ธงคำตอบ

มาตรา  157  การแสดงเจตนาโดยสำคัญผิดในคุณสมบัติของบุคคลหรือทรัพย์สิน  เป็นโมฆียะ

ความสำคัญผิดตามวรรคหนึ่ง  ต้องเป็นความสำคัญผิดในคุณสมบัติซึ่งตามปกติถือว่าเป็นสาระสำคัญ  ซึ่งหากมิได้มีความสำคัญผิดดังกล่าว  การอันเป็นโมฆียะนั้นคงจะมิได้กระทำขึ้น

วินิจฉัย

การที่ชเยนตัดสินใจจ้างพิมพ์มณีมาเป็นนักแสดงโยสำคัญผิดว่าเป็นหลานคุณหญิงพิมพ์แข  แต่ความจริงไม่ใช่นั้น  กรณีนี้ถือได้ว่าชเยนได้แสดงเจตนาโยความสำคัญผิดในคุณสมบัติของบุคคลคือพิมพ์มณี  ซึ่งแต่เนื่องจากว่าคุณสมบัติของพิมพ์มณีดังกล่าวหาเป็นผลให้สัญญาจ้างดังกล่าวตกเป็นโมฆียะไม่  

เพราะจากข้อเท็จจริงได้ความว่า  ถึงแม้พิมพ์มณีจะมิได้เป็นคนๆเดียวกันตามที่ชเยนเข้าใจ  แต่พิมพ์มณีก็ยังสามารถแสดงละครทีวีได้เป็นอย่างดีสมความต้องการของชเยน  ดังนี้ถือได้ว่าความสำคัญผิดของชเยนหาใช่สาระสำคัญสำหรับสัญญาจ้างนักแสดงรายนี้แต่อย่างใดไม่  สัญญาดังกล่าวจึงสมบูรณ์ใช้บังคับได้

สรุป  หากชเยนมาปรึกษาข้าพเจ้า  ข้าพเจ้าจะแนะนำว่า  สัญญานี้สมบูรณ์  ชเยนจึงไม่จำต้องทำประการใดเลย  สัญญาหรือนิติกรรมรายนี้หาตกเป็นโมฆียะ  อันจะทำให้ชเยนมีสิทธิบอกล้างได้แต่อย่างใด

ข้อ  2  นาย  ก.  คนไร้ความสามารถ  มีนาย  ข.  บิดาเป็นผู้อนุบาล    เมื่อนาย  ก.  อายุ  18  ปี  ได้ทำสัญญาขายสร้อยคอทองคำหนัก  2  บาท  ให้นาย  ค.  ในราคา  5,000  บาท  โดยที่นาย  ข.  มิได้รู้เห็นยินยอมด้วยแต่ประการใด  ในขณะที่นาย  ก.  อายุ  21  ปี  หายจากอาการวิกลจริต  นาย  ข.  ได้ร้องขอต่อศาลและศาลสั่งเพิกถอนคำสั่งที่ให้นาย  ก.  เป็นคนไร้ความสามารถแล้ว  ต่อมานาย  ก.  อายุ  25  ปี  ได้รู้ว่าในขณะที่ตนเป็นคนไร้ความสามารถนั้น  ได้ทำสัญญาขายสร้อยคอทองคำให้นาย  ค.  ไปในราคาถูก  จึงมีความประสงค์จะบอกเลิกสัญญาซื้อขายนี้  แต่เห็นว่าสัญญาซื้อขายนี้ทิ้งระยะเวลาไว้นานถึง  7  ปีแล้ว  จึงมาปรึกษาท่าน

ให้ท่านแนะนำนาย  ก.  ว่า  นาย ก.เป็นผู้มีสิทธิบอกล้างโมฆียะกรรมรายนี้หรือไม่  อย่างไร

ธงคำตอบ

มาตรา  175  โมฆียะกรรมนั้น  บุคคลต่อไปนี้จะบอกล้างเสียก็ได้

(2) บุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ  เมื่อบุคคลนั้นพ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถแล้ว

มาตรา  179  การให้สัตยาบันแก่โมฆียกรรมนั้น  จะสมบูรณ์ต่อเมื่อได้กระทำภายหลังเวลาที่มูลเหตุให้เป็นโมฆียะกรรมนั้นหมดสิ้นไปแล้ว

วรรคสอง  บุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ  จะให้สัตยาบันแก่โมฆียกรรมต่อเมื่อได้รู้เห็นซึ่งโมฆียกรรมนั้น  ภายหลังที่บุคคลนั้นพ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถแล้ว

มาตรา  181  โมฆียะกรรมนั้น  จะบอกล้างมิได้เมื่อพ้นเวลาหนึ่งปีนับแต่เวลาที่อาจให้สัตยาบันได้หรือเมื่อพ้นเวลาสิบปีนับแต่ได้ทำนิติกรรมอันเป็นโมฆียะนั้น

วินิจฉัย

ข้าพเจ้าให้คำแนะนำแก่นาย  ก.  ดังนี้  นาย  ก.  เป็นผู้มีสิทธิบอกล้างโมฆียกรรม  เพราะนาย  ก.  พ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถแล้ว  เมื่อนาย  ก.  อายุ  21  ปี  (มาตรา  175 (2))

นาย  ก.  ยังมีสิทธิบอกล้างแม้ระยะเวลาของสัญญาซื้อขายจะนานถึง  7  ปีแล้วก็ตาม  เพราะระยะเวลานั้นยังไม่พ้นเวลา  10  ปี  นับแต่ได้ทำสัญญาซื้อขายอันเป็นโมฆียะแต่อย่างไร  (มาตรา  181)

แต่นาย  ก.  จะต้องล้างภายในกำหนดระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดไว้  กล่าวคือ  จะบอกล้างมิได้เมื่อพ้นเวลา  1  ปี  นับแต่เวลาที่อาจให้สัตยาบันได้  (มาตรา  181)  ซึ่งได้แก่เวลาที่มูลเหตุให้เป็นโมฆียกรรมนั้นหมดสิ้นไปแล้ว  (มาตรา  179  วรรคหนึ่ง)  สำหรับกรณีนาย  ก.  คนไร้ความสามารถได้แก่เวลาเมื่อ  นาย  ก.  ได้รู้เห็นซึ่งโมฆียกรรมนั้นตอนอายุ  25  ปี  และภายหลังที่พ้นจากการเป็นคนไร้ความสามารถ  (ตามมาตรา  179  วรรคสอง)  นั่นคือ  นาย  ก.  ต้องบอกล้างภายในกำหนดอายุของนาย  ก.  ไม่เกิน  26  ปี

สรุป  นาย  ก.  เป็นผู้มีสิทธิบอกล้าง  และต้องบอกล้างภายในอายุ  26  ปี

ข้อ  3  เมื่อวันที่  5  มีนาคม  2547  นางสาวลัดดาได้ทำสัญญาจ้างนางสมจิตซึ่งเป็นเจ้าของร้านขายเพชรทำแหวนเพชร  1  วง  ราคา  1  แสนบาท  โดยตกลงจะมารับแหวนเพชรในวันที่  25  มีนาคม  2547  พร้อมทั้งชำระเงินค่าแหวนทั้งหมด  เมื่อถึงวันครบกำหนดมารับแหวน  นางสาวลัดดาจ่ายเงินให้นางสมจิตรเพียง  2  หมื่นบาท  ส่วนที่เหลืออีก  8  หมื่นบาท  นางสมจิตยินยอมให้นางสาวลัดดานำมาชำระให้ในวันที่  1  เมษายน  2547  เมื่อหนี้ถึงกำหนดนางสาวลัดดาไม่นำเงินมาชำระ  นางสมจิตได้ติดตามทวงถามตลอดมาจนกระทั่งวันที่  16  มีนาคม  2549

ซึ่งเหลือเวลาอีก  15  วันจะครบกำหนดอายุความ  2  ปี  นางสมจิตได้ส่งจดหมายทวงหนี้ไปถึงนางสาวลัดดาให้นำเงินมาชำระภายในวันที่  22  มีนาคม  2549  มิฉะนั้นจะนำคดีไปฟ้องศาลต่อไป  จดหมายไปถึงบ้านนางสาวลัดดาในวันที่  19  มีนาคม  2549  แต่ปรากฏว่านางสาวลัดดาไม่อยู่บ้าน

นางลินดาซึ่งเป็นมารดาของนางสาวลัดดาเป็นคนรับจดหมายจึงได้เปิดออกอ่าน  เมื่อทราบข้อความแล้วเกรงว่าบุตรของตนจะถูกฟ้องศาล  ในวันที่  20  มีนาคม  2549  นางลินดาจึงได้เขียนจดหมายรับสภาพหนี้ต่อนางสมจิต  มีใจความว่า  “นางลินดายินยอมจะชำระหนี้แทนนางสาวลัดดาทั้งหมด  และจะนำเงินไปชำระให้ที่บ้านของนางสมจิตในวันที่  25  มีนาคม  2549”

ครั้นถึงกำหนดนางลินดาหาเงินจำนวนดังกล่าวไม่ได้จึงไม่ได้นำเงินไปชำระ  นางสมจิตจึงฟ้องนางสาวลัดดาต่อศาลในวันที่  13  กันยายน  2549  นางสาวลัดดาต่อสู้ว่าคดีขาดอายุความแล้ว  นางสมจิตอ้างว่ายังไม่ขาดอายุความ  เพราะอายุความสะดุดหยุดลงตั้งแต่วันที่  20  มีนาคม  2549  ดังนี้  อยากทราบว่าข้ออ้างของนางสมจิตฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

หมายเหตุ  มาตรา  193/34  “สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ให้มีกำหนดอายุความสองปี

(1) ผู้ประกอบการค้า… เรียกเอาค่าของที่ได้ส่งมอบ…”

ธงคำตอบ

มาตรา  193/14  อายุความย่อมสะดุดหยุดลงในกรณีดังต่อไปนี้

(1)  ลูกหนี้รับสภาพหนี้ต่อเจ้าหนี้ตามสิทธิเรียกร้อง  โดยทำเป็นหนังสือรับสภาพหนี้ให้

วินิจฉัย

นางสาวลัดดาได้ค้างจ่ายเงินค่าจ้างทำแหวนเพชรแก่นางสมจิตรเป็นเงินจำนวน  8  หมื่นบาท  โดยกำหนดจะนำมาชำระให้ในวันที่  1  เมษายน  2547  เมื่อหนี้ถึงกำหนด  นางสาวลัดดาไม่นำเงินมาชำระ  ต่อมาเมื่อวันที่  20  มีนาคม  2549  นางลินดาซึ่งเป็นมารดาของนางสาวลัดดาได้เขียนหนังสือรับสภาพหนี้ให้แก่นางสมจิตร  และพร้อมที่จะนำเงินไปชำระให้ในวันที่  25  มีนาคม  2549  การที่นางลินดาเขียนหนังสือรับสภาพหนี้ให้แก่นางสมจิตไม่เป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลง  เนื่องจากลินดามิใช่ลูกหนี้  และนางสาวลัดดาก็มิได้มอบให้เป็นตัวแทน  จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์ตาม  มาตรา  193/14 (1)  การจ้างทำของมีกำหนดอายุความ  2  ปี  ตาม  มาตรา  193/34  (1)  เพราะฉะนั้นนางสมจิตจะต้องนำคดีมาฟ้องร้องต่อศาลภายในวันที่  1  เมษายน  2549  แต่ปรากฏว่านางสมจิตนำคดีมาฟ้องศาลในวันที่  13  กันยายน  2549  คดีจึงขาดอายุความแล้ว

ดังนั้น  ข้ออ้างของนางสมจิตจึงฟังไม่ขึ้น

ข้อ  4  นายสมบัติซึ่งอยู่ที่จังหวัดลพบุรีส่งจดหมายเสนอขายรถยนต์คันหนึ่งของตนให้แก่นายสุเทพซึ่งอยู่ที่กรุงเทพมหานคร  ในราคา  400,000  บาท  โดยระบุไปในจดหมายเสนอขายนั้นด้วยว่า  “ถ้าท่านต้องการซื้อรถยนต์คันนี้  ขอให้ตอบไปยังข้าพเจ้าภายในวันที่  10  พฤศจิกายน  พ.ศ.2548”  นายสุเทพส่งจดหมายตอบตกลงซื้อรถยนต์คันนั้นตามราคาที่นายสมบัติเสนอ  แต่จดหมายของนายสุเทพไปถึงนายสมบัติเมื่อวันที่  15  พฤศจิกายน  พ.ศ.2548  อย่างไรก็ตาม  เป็นที่เห็นได้ชัดเจนจากตราไปรษณีย์ซึ่งประทับบนซองจดหมายว่านายสุเทพส่งจดหมายฉบับนั้นตั้งแต่วันที่  2  พฤศจิกายน  พ.ศ.2548  เช่นนี้  จดหมายตอบตกลงซื้อรถยนต์ที่นายสุเทพส่งถึงนายสมบัติมีผลในกฎหมายประการใด

ธงคำตอบ

มาตรา  358  ถ้าคำบอกกล่าวสนองมาถึงล่วงเวลา  แต่เป็นที่เห็นประจักษ์ว่าคำบอกกล่าวนั้นได้ส่งโดยทางการซึ่งตามปกติควรจะมาถึงภายในเวลากำหนดนั้นไซร้  ผู้เสนอต้องบอกกล่าวแก่คู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่งโดยพลันว่าคำสนองนั้นมาถึงเนิ่นช้า  เว้นแต่จะได้บอกกล่าวเช่นนั้นก่อนแล้ว

ถ้าผู้เสนอละเลยไม่บอกกล่าวดังว่ามาในวรรคต้น  ท่านให้ถือว่าคำบอกกล่าวสนองนั้นมิได้ล่วงเวลา

วินิจฉัย

คำสนองของนายสุเทพ  ไปถึงนายสมบัติล่าช้ากว่าเวลาที่นายสมบัติกำหนดไว้  แต่เป็นที่เห็นได้ชัดเจนจากตราไปรษณีย์ซึ่งประทับตราบนซองจดหมายว่านายสุเทพส่งจดหมายฉบับนั้นตั้งแต่วันที่  2  พฤศจิกายน  พ.ศ.  2548  ซึ่งตามกปกติจดหมายฉบับนั้นควรจะไปถึงนายสมบัติก่อนวันที่  10  พฤศจิกายน  พ.ศ.  2548  อันเป็นเวลาที่นายสมบัติกำหนดไว้  ในกรณีเช่นนี้  คำสนองของนายสุเทพจะเป็นคำสนองล่วงเวลาหรือไม่  ก็ขึ้นอยู่กับว่านายสมบัติซึ่งเป็นผู้เสนอได้ปฏิบัติหน้าที่ตามที่กฎหมายกำหนดไว้หรือไม่  ซึ่งในเรื่องนี้กฎหมายกำหนดหน้าที่ของผู้เสนอไว้ว่า  ผู้เสนอต้องบอกกล่าวแก่ผู้สนองโยพลันว่าคำสนองนั้นมาถึงเนิ่นช้า  เว้นแต่จะได้บอกกล่าวเช่นนั้นไว้ก่อนแล้ว ดังนั้น 

(1) ถ้านายสมบัติปฏิบัติหน้าที่ตามที่กฎหมายกำหนดไว้ดังกล่าว  กฎหมายจึงจะถือว่าจดหมายคำสนองของนายสุเทพเป็นคำสนองล่วงเวลา

(2) แต่ถ้านายสมบัติละเลยไม่ปฏิบัติหน้าที่ตามที่กฎหมายกำหนดไว้ดังกล่าว  กฎหมายให้ถือว่าจดหมายคำสนองของนายสุเทพเป็นคำสนองที่มิได้ล่วงเวลา  (ซึ่งมีผลให้สัญญาซื้อขายรถยนต์ระหว่างนายสมบัติกับนายสุเทพเกิดขึ้น)

การสอบไล่ภาค  2  ปีการศึกษา  2549

ข้อสอบกระบวนวิชา  LW  203  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

ข้อ  1  นางมะโรงซึ่งอยู่ที่กรุงเทพมหานคร  ได้ตกลงให้นางมะเส็งเช่าบ้านของตนที่ซื้อทิ้งไว้ที่จังหวัดเชียงใหม่โดยไม่ได้กำหนดเวลาการเช่ากันไว้  ต่อมาอีกสองปีนางมะโรงต้องการไปใช้ชีวิตอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่  นางมะโรงจึงต้องการบอกเลิกสัญญาเช่าดังกล่าว  นางมะโรงจึงได้ส่งหนังสือบอกเลิกการเช่าถึงนางมะเส็งทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับ  โดยจ่าหน้าซองถึงนางมะเส็งตามที่อยู่บ้านที่เช่า

เมื่อเจ้าพนักงานไปรษณีย์นำหนังสือบอกเลิกการเช่าไปส่งให้นางมะเส็งถึงสามครั้ง  แต่ไม่มีผู้รับเนื่องจากนางมะเส็งปิดประตูหน้าต่างแอบเงียบอยู่ในบ้าน  สุดท้ายเจ้าพนักงานไปรษณีย์จำต้องส่งหนังสือ ฉบับดังกล่าวกลับคืนมายังบ้านของนางมะโรงที่กรุงเทพมหานคร  โดยทำหมายเหตุลงไว้ด้วยว่า  

“ส่งแล้วแต่ผู้รับไม่ยอมรับ”  หลังจากที่นางมะโรงได้รับคืนหนังสือดังกล่าว  นางมะโรงมีความรู้สึกโกรธนางมะเส็งเป็นอันมาก  จึงโทรศัพท์ไปหานางมะเส็งแต่นางมะเส็งไม่รับโทรศัพท์  ด้วยความโกรธจัดนางมะโรงจึงตัดสินใจเดินทางไปบอกเลิกสัญญาเช่ากับนางมะเส็งที่จังหวัดเชียงใหม่ด้วยตนเอง  

ขณะที่นางมะโรงอยู่ที่ท่าอากาศยานนานาชาติจังหวัดเชียงใหม่  นางมะโรงได้พบนางมะเส็งโดยบังเอิญ  นางมะโรงจึงพูดบอกเลิกสัญญาเช่ากับนางมะเส็งในขณะนั้นทันที  แต่นางมะเส็งได้เอามืออุดหูไว้  ไม่ยอมให้ตนได้ยิน  ดังนี้  ให้ท่านวินิจฉัยว่า  การแสดงเจตนาบอกเลิกการเช่าของนางมะโรงในพฤติการณ์ต่างๆ  ข้างต้นถือได้ว่ามีผลเป็นการบอกเลิกสัญญาเช่าบ้านหลังดังกล่าวแล้วหรือไม่  อย่างไร  จงอธิบาย

ธงคำตอบ

มาตรา  168  การแสดงเจตนาที่กระทำต่อบุคคลซึ่งอยู่เฉพาะหน้าให้ถือว่ามีผลนับแต่ผู้รับการแสดงเจตนาได้ทราบการแสดงเจตนานั้น  ความข้อนี้ให้ใช้ตลอดถึงการที่บุคคลหนึ่งแสดงเจตนาไปยังบุคคลอีกคนหนึ่งโดยทางโทรศัพท์

มาตรา  169  การแสดงเจตนาที่กระทำต่อบุคคลซึ่งมิได้อยู่เฉพาะหน้าให้ถือว่ามีผลนับแต่เวลาที่การแสดงเจตนานั้นไปถึงผู้รับการแสดงเจตนา

วินิจฉัย

นาง มะโรงซึ่งอยู่ที่กรุงเทพมหานครต้องการบอกเลิกสัญญาเช่าโดยได้ส่งหนังสือบอก เลิกการเช่าถึงนางมะเส็งทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับดังกล่าว  ถือได้ว่าเป็นการที่นางมะโรงได้แสดงเจตนาบอกเลิกการเช่าต่อนางมะเส็งซึ่งเป็นบุคคลผู้มิได้อยู่เฉพาะหน้า  เพราะทั้งสองไม่สามารถที่จะติดต่อทำความเข้าใจกันได้ในทันทีทันใด  ดังนี้  การบอกเลิกสัญญาเช่าจะมีผลก็ต่อเมื่อการแสดงเจตนานั้นไปถึงผู้รับการแสดงเจตนา  ตามมาตรา  169

การที่นางมะโรงได้ส่งหนังสือบอกเลิกการเช่าถึงนางมะเส็งทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับ  โดยเจ้าพนักงานไปรษณีย์นำหนังสือบอกเลิกการเช่าไปส่งให้นางมะเส็ง  แต่นางมะเส็งพยายามหลีกเลี่ยงไม่ยอมรับการแสดงเจตนาทั้งที่ตนรู้อยู่ว่าเป็นหนังสือบอกเลิกการเช่าแต่ก็ยังไม่ยอมรับไว้  ดังนี้ถือว่าการบอกเลิกการเช่า  มีผลนับแต่เวลาที่เจ้าพนักงานไปรษณีย์นำจดหมายไปส่งยังบ้านที่เช่าแล้ว  เนื่องจากการแสดงเจตนานั้นไปถึง  ผู้รับการแสดงเจตนาแล้ว  ตามมาตรา  169  ส่วนพฤติการณ์ของนางมะโรงต่อๆมา

ไม่ว่าจะเป็นการที่โทรศัพท์ไปหานางมะเส็งแต่นางมะเส็งไม่รับโทรศัพท์  หรือที่นางมะโรงได้พูดบอกเลิกสัญญาเช่ากับนางมะเส็งในขณะที่พบนางมะเส็งที่สนามบินแต่นางมะเส็งได้เอามืออุดหูไว้ไม่ยอมให้ตนได้ยิน  หาจำเป็นต้องพิจารณาไม่  เนื่องจากว่าการแสดงเจตนาได้มีผลนับแต่เวลาที่เจ้าพนักงานไปรษณีย์นำจดหมายไปส่งยังบ้านเช่าแล้ว  จึงไม่ต้องพิจารณามาตรา  168  อีก

สรุป  การแสดงเจตนาบอกเลิกการเช่าของนางมะโรงถือว่ามีผลเป็นการบอกเลิกสัญญาเช่าบ้านหลังดังกล่าวแล้ว  นับแต่เวลาที่เจ้าพนักงานไปรษณีย์นำจดหมายไปส่งยังบ้านที่เช่าแล้ว  ตามมาตรา  169

ข้อ  2  นาย  ก.  ทำสัญญาจะซื้อจะขายที่ดินแปลงหนึ่งของนาย  ข.  โดยที่นาย  ข. ไม่รู้ว่าที่ดินของตนจะถูกเวนคืนเพื่อสร้างสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินสายสีม่วงของ  รฟม.  อยู่  ทั้งนี้  นาย  ข.  ได้นำโฉนดที่ดินมาให้นาย  ก.  ดู  และพูดรับรองว่าที่ดินไม่มีภาระผูกพันใดๆทั้งสิ้น  ต่อมาปรากฏว่าที่ดินของนาย  ข.  แปลงดังกล่าวถูกเวนคืน

นาย  ก.  จึงบอกเลิกสัญญาจะซื้อจะขายที่ดินกับนาย  ข.  โดยอ้างว่าถูกนาย  ข.  ใช้กลฉ้อฉลหลอกลวงตน  ข้ออ้างของนาย  ก.  ฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

ธงคำตอบ

มาตรา  159  การแสดงเจตนาเพราะถูกกลฉ้อฉลเป็นโมฆียะ

การที่กลฉ้อฉลที่จะเป็นโมฆียะตามวรรคหนึ่ง  จะต้องถึงขนาดซึ่งถ้ามิได้มีกลฉ้อฉลดังกล่าวการอันเป็นโมฆียะนั้นคงจะมิได้กระทำขึ้น

วินิจฉัย

ในขณะที่นาย  ก.  และนาย  ข.  ทำสัญญาจะซื้อขายที่ดินกันนั้น  นาย  ข.  ไม่รู้ว่าที่ดินจะถูกเวนคืนกรณีดังกล่าว  นาย  ข.  ได้นำโฉนดที่ดินมาให้  นาย  ก.  ดู  และพูดรับรองว่าที่ดินไม่มีภาระผูกพันใดๆเท่านั้น  นาย  ข.  มิได้หลอกลวงหรือปกปิดข้อเท็จจริงที่เกี่ยวกับที่ดินซึ่งตกอยู่ในเขตที่ต้องถูกทางราชการเวนคืนแต่อย่างใด

สรุป  ดังนั้น  ข้ออ้างของนาย  ก.  ฟังไม่ขึ้น  กรณีไม่เป็นกลฉ้อฉลแต่อย่างใด  (เทียบเคียงคำพิพากษา  ฎีกาที่  151-152/2537)

ข้อ  3  ในเดือนตุลาคม  2547  นายเด่นได้ใช้บัตรเครดิตของธนาคารสยามจำกัด  ซื้อสินค้าตามหางสรรพสินค้าและกดเงินสดจากตู้  ATM  ของธนาคารเป็นเงินจำนวน  50,000  บาท  ซึ่งนายเด่นจะต้องชำระเงินจำนวนดังกล่าวให้ธนาคารฯ  ภายในวันที่  10  พฤศจิกายน  2547  แต่เมื่อหนี้ถึงกำหนดชำระ  นายเด่นมิได้นำเงินไปชำระ  ธนาคารจึงได้มีหนังสือทวงถามให้นายเด่นนำเงินที่ค้างไปชำระพร้อมดอกเบี้ย  แต่นายเด่นไม่สามารถชำระหนี้ได้  จนกระทั่งวันที่  3  พฤศจิกายน  2549  ซึ่งเหลือเวลาอีก  7  วัน  จะครบกำหนดอายุความ  ธนาคารได้นำคดีไปฟ้องศาล  หลังจากศาลรับฟ้องคดีแล้ว   ทนายความของบริษัทมิได้ติดตามเรื่องจนศาลจำหน่ายคดีออกจากสารบบความ  ต่อมาธนาคารฯ  ได้ให้ทนายความคนใหม่นำคดีมาฟ้องศาลอีกครั้งหนึ่งในวันที่  20  กุมภาพันธ์  2550  นายเด่นต่อสู้คดีว่าคดีขาดอายุความแล้ว  ดังนี้  อยากทราบว่าข้อต่อสู้ของนายเด่นฟังขึ้นหรือไม่  เพราะเหตุใด

หมายเหตุ  ป.พ.พ.  มาตรา  193/34  บัญญัติว่า  “สิทธิเรียกร้องดังต่อไปนี้ ให้มีกำหนดอายุความสองปี

(7) บุคคลซึ่งมิได้เข้าอยู่ในประเภทที่ระบุไว้ใน  (1)  แต่เป็นผู้ประกอบธุรกิจในการดูแลกิจการของผู้อื่นหรือรับทำการงานต่างๆ  เรียกเอาสินจ้างอันจะพึงได้รับในการนั้นรวมทั้งเงินที่ได้ออกทดรองไป”

ธงคำตอบ

มาตรา  193/14  อายุความย่อมสะดุดหยุดลงในกรณีดังต่อไปนี้

(2) เจ้าหนี้ได้ฟ้องคดี  หรือเพื่อให้ชำระหนี้

มาตรา  193/17  วรรคแรก  ในกรณีที่อายุความสะดุดหยุดลงเพราะเหตุตามมาตรา  193/14(2)  หากคดีนั้นได้มีคำพิพากษาถึงที่สุดให้ยกคำฟ้อง  หรือคดีเสร็จไปโดยการจำหน่ายคดีเพราะเหตุถอนฟ้องหรือทิ้งฟ้อง  ให้ถือว่าอายุความไม่เคยสะดุดหยุดลง

วินิจฉัย

นายเด่นได้เป็นหนี้ค่าบัตรเครดิตธนาคารสยามจำกัด เป็นเงินจำนวน  50,000  บาท  ซึ่งนายเด่นจะต้องนำเงินไปชำระภายในวันที่  10  พฤศจิกายน  2547  แต่ปรากฏว่านายเด่นไม่สามารถนำเงินไปชำระได้จนกระทั่งธนาคารได้นำคดีไปฟ้องศาลในวันที่  3  พฤศจิกายน  2549  จึงเป็นเหตุให้อายุความสะดุดหยุดลง  ตาม ป.พ.พ.  มาตรา  193/14(2)  หลังจากฟ้องคดีแล้ว  ทนายความของบริษัทได้ทิ้งฟ้องศาลจึงจำหน่ายคดีออกจากสารบบความ  ให้ถือว่าอายุความไม่เคยสะดุดหยุดลง  ตาม ป.พ.พ.  มาตรา  193/17  วรรคแรก  การที่ธนาคารฯได้ให้ทนายความคนใหม่นำคดีมาฟ้องศาลอีกครั้งในวันที่  20  กุมภาพันธ์  2550  คดีจึงขาดอายุความแล้วตั้งแต่วันที่  10  พฤศจิกายน  2549

สรุป  ข้อต่อสู้ของนายเด่นจึงฟังขึ้น

ข้อ  4  ก.  การชำระหนี้ตามสัญญาต่างตอบแทนมีหลักเกณฑ์อย่างไร  ให้อธิบายโดยสังเขป

การสอบไล่ภาคฤดูร้อน  ปีการศึกษา  2549

ข้อสอบกระบวนวิชา  LAW  1003  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  4  ข้อ

การสอบไล่ภาค  1  ปีการศึกษา  2550

ข้อสอบกระบวนวิชา  LW  203  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน  มี  4  ข้อ

ข้อ  1  (ก)  เมื่อผู้แสดงเจตนาได้ส่งการแสดงเจตนาไปแล้ว  ผู้แสดงเจตนาตายหรือถูกศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ  ตามหลักทั่วไปแล้ว  การแสดงเจตนานั้นมีผลในกฎหมายประการใด  ให้อธิบาย

การสอบไล่ภาค  2  ปีการศึกษา 2550

ข้อสอบกระบวนวิชา  LAW 1003  กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยนิติกรรมและสัญญา

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน  มี  4  ข้อ  ข้อละ  25  คะแนน

ข้อ  1  (ก)  การแสดงเจตนาลวงโดยสมรู้กับคู่กรณีอีกฝ่ายหนึ่ง  มีผลในกฎหมายประการใด  ให้อธิบายโดยสังเขป

(ข)  นายอาทิตย์กับนางจันทราตกลงทำสัญญากันหลอกๆว่านายอาทิตย์ขายรถยนต์คันหนึ่งของตนให้แก่นางจันทราในราคา  400,000  บาท  นายอาทิตย์ได้ส่งมอบรถยนต์ให้แก่นางจันทรา  แต่ไม่มีการชำระราคากันจริง  ต่อมาอีก  7  วัน  นางจันทราเอารถยนต์คันนั้นไปขายให้แก่นายอังคารในราคา  380,000  บาท  หลังจากนั้นอีก  1  เดือน  นายอาทิตย์ทราบเรื่องจึงบอกกล่าวเรียกร้องให้นายอังคารเอารถยนต์มาส่งคืนให้แก่ตนโดยอ้างว่ารถยนต์เป็นของตน