ธงคำตอบ

มาตรา  25  ผู้เยาว์อาจทำพินัยกรรมได้เมื่อมีอายุสิบห้าปีบริบูรณ์

มาตรา  29  การใดๆอันบุคคลซึ่งศาลสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถได้กระทำลง  การนั้นเป็นโมฆียะ

มาตรา 34  คนเสมือนไร้ความสามารถนั้น  ต้องได้รับความยินยอมของผู้พิทักษ์ก่อนแล้วจึงจะกระทำอย่างหนึ่งอย่างใดดังต่อไปนี้ได้

(3)   กู้ยืมเงินหรือให้กู้ยืมเงิน  ยืมหรือให้ยืมสังหาริมทรัพย์อันมีค่ามาตรา  1703  พินัยกรรมซึ่งบุคคลที่มีอายุยังไม่ครบสิบห้าปีบริบูรณ์ทำขึ้นนั้นเป็นโมฆะ

วินิจฉัย

1)    ตามมาตรา  25  นั้น  กฎหมายได้บัญญัติให้ผู้เยาว์อาจทำพินัยกรรมได้เมื่อมีอายุครบ  15  ปีบริบูรณ์  หากผู้เยาว์ทำพินัยกรรมโดยการฝ่าฝืนบทบัญญัติดังกล่าว  พินัยกรรมนั้นจะตกเป็นโมฆียะ  เสมือนว่ามิได้มีการทำพินัยกรรมนั้นเลยตามมาตรา  1703ตามปัญหา  การที่นายไก่ซึ่งมีอายุย่าง  15  ปี  ยังไม่ครบ  15  ปีบริบูรณ์  ได้ทำพินัยกรรมยกเงิน  1  ล้านบาท  ให้มูลนิธิสุนัขจรจัดนั้น  ถือว่าเป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติมาตรา  25  ดังนั้นพินัยกรรมดังกล่าวจึงตกเป็นโมฆะตามมาตรา  1703

2)    โดยทั่วไป  คนเสมือนไร้ความสามารถทำนิติกรรมใดๆได้โดยลำพังตนเอง  และมีผลสมบูรณ์  เว้นแต่นิติกรรมที่สำคัญบางอย่างที่บัญญัติไว้ในมาตรา  34  เช่น  การยืมหรือให้ยืมสังหาริมทรัพย์อันมีค่า  คนเสมือนไร้ความสามารถจะทำต้องได้รับความยินยอมจากผู้พิทักษ์ก่อน  มิฉะนั้นจะตกเป็นโมฆียะตามปัญหา  การที่นายไก่คนเสมือนไร้ความสามารถให้เพื่อนยืมช้างอันเป็นสัตว์พาหนะซึ่งถือเป็นสังหาริมทรัพย์อันมีค่า  โดยมิได้รับความยินยอมจากผู้พิทักษ์นั้น  การให้ยืมดังกล่าวย่อมมีผลเป็นโมฆียะตามมาตรา  34(3)  ประกอบวรรคท้าย

3)    ตามมาตรา  29  กฎหมายได้บัญญัติห้ามมิให้คนไร้ความสามารถทำนิติกรรมใดๆทั้งสิ้น  ถ้าคนไร้ความสามารถฝ่าฝืนไปทำนิติกรรม  ไม่ว่าจะได้รับความยินยอมจากผู้อนุบาลหรือไม่ก็ตาม  นิติกรรมนั้นจะตกเป็นโมฆียะตามปัญหา  การที่นายไก่คนไร้ความสามารถได้ทำนิติกรรมโดยการไปซื้อรถยนต์นั้น  ถึงแม้การนำนิติกรรมดังกล่าวของนายไก่จะได้รับอนุญาต  คือได้รับความยินยอมจากนางไข่ผู้อนุบาลก็ตาม  นิติกรรมดังกล่าวย่อมตกเป็นโมฆียะ  ตามมาตรา  29

สรุป

1)    การทำพินัยกรรมมีผลเป็นโมฆะ

2)    การให้เพื่อนยืมช้างมีผลเป็นโมฆียะ

3)    การซื้อรถยนต์มีผลเป็นโมฆียะ

ข้อสอบกระบวนวิชา LAW1002 หลักกฎหมายเอกชน

คำแนะนำ  ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี  3  ข้อ

ข้อ  1  การตีความกฎหมายคืออะไร  และจงอธิบายหลักในการตีความกฎหมายแพ่งมาโดยถูกต้อง  พร้อมยกตัวอย่างประกอบด้วย

ธงคำตอบ กฎหมายมหาชน เป็นกฎหมายที่บัญญัติ ให้อำนาจและหน้าที่แก่รัฐ แก่หน่วยงานของรัฐ และแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐ ในทางปกครองและการบริการสาธารณะ ซึ่งการปกครองและการบริการสาธารณะไม่อาจทาให้ประสบผลสำเร็จได้หากปราศจากกฎหมายมหาชนเจ้าหน้าที่ของรัฐ หมายถึง บุคคลซึ่งใช้อำนาจ หรือได้รับมอบให้ใช้อำนาจทางปกครองของรัฐ ในการดำเนินการหรือย่างหนึ่งอย่างใดตามกฎหมายมหาชนการบริการสาธารณะ หมายถึง กิจการที่อยู่ในความอำนวยการ หรือในความควบคุมของฝ่ายปกครอง ที่จัดทำขึ้นเพื่อสนองความต้องการส่วนรวมของประชาชนเช่น หน่วยราชการ รัฐวิสาหกิจ เป็นต้น

การใช้อำนาจตามกฎหมายมหาชนของเจ้าหน้าที่ของรัฐในทางปกครองและการบริการสาธารณะนั้น อาจทำให้เกิดความเสียหายหรือรบกวนสิทธิเสรีภาพเเละผลประโยชน์ของประชาชนได้ เมื่อเกิดกรณีพิพาทดังกล่าวจึงเรียกว่า กรณีพิพาททางปกครอง ก็ต้องใช้ศาลปกครองในการพิจารณาคดี

ศาลปกครอง หมายถึง ศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีทีเป็นข้อพิพาทระหว่างหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือให้กำกับดูแลของรัฐบาลกับเอกชน ซึ่งเป็นข้อพิพาทอันเนื่องมาจากการกระทำหรือละเว้นการกระทำที่หน่ายราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐนั้นต้องปฏิบัติตามกฎหมาย
ดังนั้น กฎหมายมหาชนมีความสัมพันธ์กับเจ้าหน้าที่ของรัฐ การบริการสาธารณะและศาลปกครองดังกล่าวข้างต้น

ข้อ 2. กฎหมายมหาชนนั้น ได้แก่ กฎหมายที่กล่าวกำหนดถึงกฎเกณฑ์ทางกฎหมายทั้งหลายที่เกี่ยวข้องกับสถานะและอำนาจของรัฐและผู้ปกครองรวมทั้งเป็นกฎเกณฑ์ทาง กฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างรัฐและผู้ปกครองกับพลเมืองผู้อยู่ใต้การ ปกครอง

ในฐานะที่รัฐและผู้ปกครองกับพลเมืองตามกฎหมายมหาชนดังกล่าวเป็นความสัมพันธ์ ในลักษณะที่รัฐและผู้ปกครองมีเอกสิทธิ์ทางปกครองเหนือพลเมืองซึ่งอยู่ในฐานะ เป็นเอกชน ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐและผู้ปกครองกับพลเมืองตามกฎหมายมหาชนดังกล่าวเป็น ความสัมพันธ์ในลักษณะที่รัฐและผู้ปกครองมีเอกสิทธิ์ทางปกครองเหนือพลเมือง

ส่วนกฎหมายเอกชนนั้นจะตั้งอยู่บนพื้นฐานแห่งความเสมอภาคและความเท่าเทียมกันของคู่กรณี และตั้งอยู่
บนหลักความศักดิ์สิทธิ์แห่งเจตนาและเสรีภาพในการ ทำ สัญญา

จงอธิบาย ข้อแตกต่างระหว่างกฎหมายมหาชนกับกฎหมายเอกชน มาโดย ละเอียด

ธงคำตอบ

ความแตกต่างของกฎหมายมหาชนกับกฎหมายเอกชน มีดังต่อไปนี้

1. ความแตกต่างขององค์กรหรือตัวบุคคลที่เข้าไปมีนิติสัมพันธ์ ในกฎหมายมหาชนองค์กรหรือบุคคลที่เข้าไปมีนิติสัมพันธ์ คือ รัฐ หน่วยงานของรัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐฝ่ายหนึ่ง กับเอกชนอีกฝ่ายหนึ่ง แต่กรณีของกฎหมายเอกชนตัวบุคคลที่เข้าไปมีนิติสัมพันธ์ คือ เอกชน กับเอกชน2. ความแตกต่างทางด้านเนื้อหาและความมุ่งหมาย กฎหมายมหาชนมีจุดมุ่งหมายเพื่อสาธารณประโยชน์
และการให้บริการสาธารณะ โดยมิได้มุ่งหวังในเรื่องกำไร ส่วนกฎหมายเอกชนนั้นมีจุดมุ่งหมายเพื่อประโยชน์ของเอกชนแต่ละคนหรือเฉพาะบุคคล แต่มีบางกรณีที่เอกชนอาจทำเพื่อประโยชน์ของส่วนรวมก็ได้ เช่น การตั้งมูลนิธิหรือสมาคมเพื่อการกุศลและสาธารณะประโยชน์

3. ความแตกต่างทางด้านรูปแบบของนิติสัมพันธ์ กฎหมายมหาชนมีลักษณะเป็นการบังคับและหลีกเลี่ยงไม่
ได้ ซึ่งจะออกมาในรูปของคำสั่งหรือข้อห้าม ที่เรียกว่า การกระทำฝ่ายเดียว กล่าวคือ เป็นการกระทำชึ่งฝ่ายหนึ่ง (รัฐ)สามารถ ที่จะกำหนดหน้าที่ทางกฎหมายให้กับอีกฝ่ายหนึ่ง (เอกชนได้) โดยที่ฝ่ายหลังไม่ได้ตกลงยินยอมด้วย เช่น การออกกฎหมายต่าง ๆ ส่วนกฎหมายเอกชนนั้นตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเป็นอิสระในการแสดงเจตนาความ เสมอภาคและเสรีภาพในการทำสัญญาคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะบังคับอีกฝ่ายหนึ่งให้ เข้าร่วมทำสัญญาโดยที่อีกฝ่ายหนึ่งไม่ยินยอมหรือไม่สมัครไม่ได้

4. ความแตกต่างในเรื่องเขตอำนาจศาล ปัญหาทางกฎหมายมหาชนจะขึ้นสู่ศาลพิเศษได้แก่ ศาลปกครอง
ศาลรัฐธรรมนูญ ส่วนปัญหาทางกฎหมายเอกชน นั้นจะขึ้นสู่ศาลยุติธรรม ได้แก่ ศาลแพ่ง ศาลอาญา

5. ความแตกต่างทางด้านนิติวิธี แนวความคิดวิเคราะห์ในทางกฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชนจะแตก
ต่างกัน กล่าวคือ นิติวิธีทางกฎหมายมหาชนจะไม่นำหลักกฎหมายเอกชนมาใช้กับปัญหาที่เกิดขึ้นตาม กฎหมายมหาชน แต่จะสร้างหลักกฎหมายมหาชนขึ้นมาใช้เอง ส่วนนิติวิธีทางกฎหมายเอกจนนั้นจะเน้นเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนและ มุ่งรักษาประโยชน์ของเอกชนด้วยกัน

6. ความแตกต่างทางด้านนิติปรัชญา นิติปรัชญากฎหมายมหาชนมุ่งประสานประโยชน์สาธารณะกับ
ประโยชน์ของเอกชนและสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล แต่นิติปรัชญากฎหมายเอกชนเน้นความยุติธรรมที่เท่าเทียมกันและตั้งอยู่บนหลัก เสรีภาพแห่งความสมัครใจของคู่กรณี

ข้อ 3. จงอธิบายถึงการควบคุมฝ่ายปกครองโดยทางศาลมาโดยสังเขป

ธงคำตอบ

 การควบคุมฝ่ายปกครองโดยทางศาล หมายถึง การควบคุมโดยองค์กรที่มีอิสระจากอำนาจการเมืองและจากฝ่ายปกครอง มีกระบวนพิจารณาที่แน่นอนและมีอำนาจที่จะตัดสินข้อขัดแย้งอย่างเด็ดขาด โดยหลักศาลจะไม่ล่วงล้ำเข้าไปควบคุมความเหมาะสมในการใช้ดุลพินิจของฝ่าย ปกครองหน้าที่หลักของการควบคุมทางศาล เพื่อประกันการคุ้มครองประชาชนจากฝ่ายปกครอง ดังนั้น การพัฒนาการควบคุมทางศาลจึงมีการพัฒนาโดยผูกพันอยู่กับความก้าวหน้าของลัทธิ เสรีภาพนิยมด้วย เพราะจะเกิดขึ้นได้ก็ต่อเมื่อเรายอมรับหลักนิติรัฐ ว่าอำนาจการเมืองและฝ่ายปกครองที่ขึ้นต่อหลักกฎธรรมชาติหรือหลักกฎหมายทั่ว ไปแล้ว ความยุติธรรมในทางปกครองจึงจะเกิดขึ้น ซึ่งจะเห็นได้จากในประเทศเสรีนิยม ศาลสามารถที่จะนำหลักเกณฑ์ต่าง ๆ เหล่านี้มาใช้ควบคุมฝ่ายปกครองได้ เช่น หลักความยุติธรรมตามธรรมชาติของอังกฤษ หลักกฎหมายทั่วไปของฝรั่งเศส และหลัก

Dueprocess of Law ในสหรัฐอเมริกา

การควบคุมฝ่ายปกครองโดยทางศาลมีระบบการควบคุมที่สำคัญ 2 ระบบ คือ

1. ระบบศาลเดี่ยว ศาลยุติธรรมเป็นผู้พิจารณาและวินิจฉัยคดีทุกประเภท รวมทั้งคดีปกครองด้วย
2. ระบบศาลคู่ ศาลปกครองเป็นผู้พิจารณาและพิพากษาคดีปกครองโดยทั่วไปมีคดีปกครองบางส่วนอันถือ
เป็นข้อยกเว้นเท่านั้น ที่กำหนดให้ศาลยุติธรรมเป็นผู้พิจารณาและวินิจฉัยได้ ศาลปกครองนั้นจัดตั้งขึ้นโดยเฉพาะแยกออกมาต่างหากจากศาลยุติธรรมมีการแบ่งแยกอำนาจศาลและวางระเบียบวิธีพิจารณาที่แตกต่างกันออกไปจาก ศาลยุติธรรม

กฎหมายมหาชน ได้แก่ กฎหมายรัฐธรรมนูญ กฎหมายปกครอง และพระราชบัญญัติต่าง ๆ ที่บัญญัติให้อำนาจหน้าที่ในทางปกครอง เช่น พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 พ.ร.บ.องค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ร.บ.องค์การบริหารส่วนตำบล พ.ร.บ.เทศบาล เป็นต้น

พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 เป็นกฎหมายมหาชน เพราะเป็นกฎหมายที่บัญญัติให้
อำนาจและหน้าที่แก่หน่วยงานของรัฐ ได้แก่กระทรวง ทบวง กรม ฯลฯ และให้อำนาจแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐ ตั้งแต่นายกรัฐมนตรีลงมาจนถึงลูกจ้างคนสุดท้ายของทางราชการทุกคนเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ ต้องมีกฏหมายให้อำนาจและหน้าที่ไว้จึงจะปฏิบัติหน้าที่ได้ บทบัญญัติของ พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 เป็นการให้อำนาจหน้าที่ทางปกครองแก่หน่วยงานของรัฐและแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐ ซึ่งเป็นหลักสำคัญของกฎหมายมหาชน

การใช้อำนาจตามกฎหมายมหาชนในทางปกครองของรัฐ หน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐ อาจจะใช้
อำนาจตามกฎหมายนั้นหรืองดเว้นการปฏิบัติตามกฎหมายนั้น ทำให้เกิดความเสียหายหรือรบกวนสิทธิเสรีภาพและผลประโยชน์ของประชาชนได้ เมื่อเกิดกรณีพิพาทระหว่างหน่วยงานของรัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกับประชาชน ซึ่งเรียกกรณีพิพาทนั้นว่า กรณีพิพาททางปกครอง ก็ต้องนำกรณีพิพาทนั้นขึ้นสู่ศาลปกครองในการพิจารณาคดี

5 ความแตกต่างทางด้านนิติวิธี แนวความคิดวิเคราะห์ในทางกฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชนจะแตกต่างกัน กล่าวคือ นิติวิธีทางกฎหมายมหาชนจะไม่นำหลักกฎหมายเอกชนมาใช้กับปัญหาที่เกิดขึ้นตาม กฎหมายมหาชน แต่จะสร้างหลักกฎหมายมหาชนขึ้นมาใช้เอง ส่วนนิติวิธีทางกฎหมายเอกชนนั้นจะเน้นเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนและ มุ่งรักษาประโยชน์ของเอกชนด้วยกัน

6 ความแตกต่างทางด้านนิติปรัชญา นิติปรัชญากฎหมายมหาชนมุ่งประสานประโยชน์สาธารณะกับ
ประโยชน์ของเอกชนและสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล แต่นิติปรัชญากฎหมายเอกชนเน้นความยุติธรรมที่เท่าเทียมกันและตั้งอยู่บนหลัก เสรีภาพแห่งความสมัครใจของคู่กรณี

ข้อ 3 จงอธิบายการควบคุมแบบป้องกัน

ธงคำตอบ

การควบคุมแบบป้องกัน หมายถึง ก่อนที่ฝ่ายบริหารจะได้วินิจฉัยสั่งการหรือก่อนจะมีการกระทำในทางปกครอง ที่จะไปกระทบต่อสถานภาพทางกฎหมายของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง หรือกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง จะมีระบบป้องกันเสียก่อนกล่าวคือ มีกฎหมายกำหนดกระบวนการหรือขั้นตอนต่าง ๆ ก่อนที่จะมีคำสั่งออกไปกระบวนการควบคุมดังกล่าวในกฎหมายของต่างประเทศมีตัวอย่างเช่น

– การโต้แย้งคัดค้าน คือ ผู้ที่อาจเสียหายจากการกระทำของฝ่ายปกครองจะต้องสามารถแสดงข้อโต้แย้งของตนได้ก่อนมีการกระทำนั้น เพื่อหลีกเลี่ยง การปกครองที่ดื้อดึง

– การปรึกษาหารือ เพื่อให้ผู้มีส่วนได้เสียมีส่วนร่วมในกระบวนการตัดสินใจ
– การให้เหตุผล เพื่อเป็นหลักประกันในการควบคุมการใช้ดุลยพินิจของฝ่ายปกครอง
– หลังการไม่มีส่วนได้เสีย กล่าวคือ ผู้มีอำนาจสั่งการทางปกครองต้องไม่มีส่วนได้เสียในเรื่องที่สั่งการนั้น
– การไต่สวนทั่วไปเป็นวิธีการที่กำหนดให้ฝ่ายปกครองต้องสอบสวนข้อเท็จจริง โดยทำการรวบรวมความคิด
เห็นของบุคคลที่มีส่วนได้เสีย แล้วทำเป็นรายงานก่อนที่ฝ่ายปกครองจะตัดสินใจกระทำการที่จะมีผลกระทบผู้มีส่วนได้เสีย
การควบคุมแบบป้องกัน จึงเป็นวิธีการที่ช่วยเสริมการควบคุมโดยทางศาลเพราะฝ่ายปกครองจะต้องระมัดระวังในขั้นตอนการพิจารณาออกคำสั่ง ทำให้การกระทำของฝ่ายปกครองมีความโปร่งใสและเป็นธรรมมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังลดคดีที่จะมีไปสู่ศาลอีกทางหนึ่งด้วย

ข้อ 1 การบริการสาธารณะหมายความว่าอย่างไร มีลักษณะเป็นอย่างไร และมีความเกี่ยวข้องกับศาลปกครองหรือไม่ เพราะเหตุใด

ธงคำตอบการบริการสาธารณะ หมายถึง กิจการที่อยู่ในความอำนวยการหรือในความควบคุมของฝ่ายปกครองที่จัดทำขึ้นเพื่อสนองความต้องการส่วนรวมของประชาชน และกิจการเหล่านี้โดยสภาพแล้ว ไม่อาจทำให้บรรลุผลสำเร็จได้หากปราศจากกฎหมายมหาชนบัญญัติให้อำนาจและหน้าที่ไว้

การบริการสาธารณะมีลักษณะดังนี้– ต้องมีกฎหมายบัญญัติให้อำนาจและหน้าที่ไว้
– ต้องกระทำอย่างสม่ำเสมอ
– ต้องกระทำอย่างเสมอภาค
– สามารถแก้ไขเปลี่ยนแปลงให้เสมอโดยกฎหมาย

การบริการสาธารณะมีความเกี่ยวข้องกับศาลปกครอง คือ การดำเนินกิจการบริการสาธารณะต้องมีกฎหมายมหาชนบัญญัติให้อำนาจและหน้าที่ไว้และการใช้อำนาจหน้าที่ตามบทบัญญัติของกฎหมายมหาชนแล้วเกิดกรณีพิพาทขึ้นเรียกว่ากรณีพิพาททางปกครอง และเมื่อเกิดกรณีพิพาททางปกครองขึ้นแล้ว หากจะต้องนำกรณีพิพาทนั้นไปขึ้นศาลจะต้องนำไปขึ้นศาลปกครอง
เพราะศาลปกครองมีอำนาจหน้าที่พิจารณาคดีปกครอง คือ คดีเป็นข้อพิพาทระหว่างประชาชนกับหน่วยราชการหน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชาหรือในกำกับดูแลของรัฐบาล ซึ่งเป็นข้อพิพาทอันเนื่องมาจากการกระทำ หรือละเว้นการกระทำที่หน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่นหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐนั้นต้องปฏิบัติตามกฎหมาย ดังนั้น การบริการสาธารณะจึงมีความสัมพันธ์กับศาลปกครองดังกล่าว

ข้อ 2

(ก) กฎหมายมหาชนมีวิวัฒนาการอย่างไร

(ข) จงอธิบาย ความหมายของกฎหมายมหาชน พร้อมทั้งยกตัวอย่างกฎหมายมหาชนมาอย่างน้อย  10 ฉบับ
ธงคำตอบ

 (ก) วิวัฒนาการของกฎหมายมหาชน ก่อนที่จะมีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยเช่นในปัจจุบัน ประเทศต่าง ๆ ในโลกส่วนใหญ่แล้วปกครองในระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์โดยมีพระมหากษัตริย์เป็นผู้ใช้อำนาจปกครองสูงสุด ประชาชนเป็นเพียงผู้ถูกปกครองที่ต้องปฏิบัติตามและไม่สามารถจะควบคุมการใช้อำนาจของผู้ปกครองได้ หลังจากปี ค.ศ.1788 แนวความคิดและวิธีการปกครองประเทศเริ่มเปลี่ยนแปลงไป ทั้งนี้สืบเนื่องมาจากการประกาศอิสรภาพของอเมริกาจากอังกฤษ และประกาศใช้รัฐธรรมนูญเป็นแนวทางในการปกครองประเทศ โดยยึดหลักที่ว่า

1. ทุกคนมีความเท่าเทียมกันและมีความเสมอภาคกัน
2. ผู้ที่จะมาใช้อำนาจปกครองประเทศ ต้องได้รับความเห็นชอบจากประชาชนส่วนใหญ่ และมีกฎหมายได้ให้
อำนาจหน้าที่ไว้
3. การใช้อำนาจของผู้ปกครองประเทศ จะต้องใช้เพื่อคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ และผลประโยชน์ของประชาชน.
4. การใช้อำนาจนั้นจะต้องสามารถตรวจสอบ เเละมีระบบการควบคุมการใช้อำนาจให้อยู่ในความเหมาะสมได้

หลักการปกครองในระบอบประชาธิปไตยดังกล่าว คือหลักการปกครองโดยกฎหมายที่เรียกว่า หลักนิติรัฐ

หลักนิติรัฐ หมายความว่าประชาชนจะไม่ถูกละเมิดจากการใช้อำนาจของรัฐ หน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐโดยขาดความยุติธรรมเพราะรัฐและเจ้า หน้าที่ของรัฐมีอำนาจปกครองตามกฎหมาย แต่จะใช้อำนาจเกินเลยจากที่กฎหมายให้อำนาจไว้ไม่ได้ประชาชนมีสิทธิที่จะ เรียกร้องและขอความเป็นธรรมได้

หน้าที่หลักของรัฐ หน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐในระบอบประชาธิปไตย ก็คือ การบริการสาธารณะ
การบริการสาธารณะ คือ การบริหารงานปกครองที่จัดทำเพื่อสนองความต้องการของประชาชนโดยส่วนรวม และการบริการสาธารณะโดยสภาพแล้วไม่อาจทำให้บรรลุผลสำเร็จได้ หากปราศจากการใช้อำนาจของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐเข้าแทรกแซง ซึ่งกฎหมายที่ให้อำนาจและหน้าที่แก่รัฐ หน่วยงานของรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐในการบริหารการปกครองและการบริการสาธารณะนั้น เรียกว่า กฎหมายมหาชน

กฎหมายมหาชนจึงเป็นกฎหมายที่บัญญัติให้อำนาจและหน้าที่แก่รัฐหน่วยงานของรัฐและเจ้าหน้าที่ของรัฐ
ในการบริหารการปกครองและการบริการสาธารณะและการใช้อำนาจตามหน้าที่ดังกล่าวต้องสามารถควบคุมและตรวจสอบได้

ข. กฎหมายมหาชน หมายถึง กฎหมายที่บัญญัติถึงความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับเอกชน หรือระหว่างเจ้าหน้าที่
หรือผู้ใช้อำนาจของรัฐกับเอกชน หรือระหว่างองค์กรของรัฐกับเอกชนในฐานะที่ฝ่ายหนึ่งเป็นฝ่ายปกครองมีอำนาจ ปกครองตามกฎหมาย และอีกฝ่ายหนึ่งเป็นผู้อยู่ใต้อำนาจปกครอง รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรของรัฐกับเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือระหว่างเจ้า หน้าที่ของรัฐด้วยกัน ในฐานะที่ฝ่ายหนึ่งมีอำนาจเหนืออีกฝ่ายหนึ่ง และเมื่อเกิดกรณีพิพาททางกฎหมายมหาชนต้องสามารถตรวจสอบและควบคุมการใช้อำนาจ ปกครองได้ตามนิติวิธีทางกฎหมายมหาชน

กฎหมายมหาชน เช่น
1. กฏหมายรัฐธรรมนูญ
2. พ.ร.บ. ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พศ.2534
3. พ.ร.บ. องค์การบริหารส่วนจังหวัด
4. พ.ร.บ. สภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล
5. พ.ร.บ. เทศบาล
6.พ.ร.บ. ระเบียบบริหารราชการกรุงเทพมหานคร
7. พ.ร.บ. ระเบียบบริหารราชการเมืองพัทยา
8. พ.ร.บ. มหาวิทยาลัยต่าง ๆ
9. พ.ร.บ. รัฐวิสาหกิจต่าง ๆ
10.พ.ร.บ. ระเบียบข้าราชการพลเรือน ฯลฯ

ข้อ 3 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 ได้บัญญัติการแบ่งส่วนการบริหารราชการแผ่นดินของไทยไว้อย่างไร และส่วนราชการดังกล่าวมีความเกี่ยวข้องกับกฎหมายมหาชนอย่างไร

ธงคำตอบ

พระราชบัญญัติระเบียบราชการแผ่นดิน พ.ศ.2534 ซึ่งเป็นกฎหมายมหาชนได้จัดระเบียบบริหาร
ราชการแผ่นดินเป็น 3 ส่วน คือ

1. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนกลาง ได้แก่ สำนักนายกรัฐมนตรีกระทรวง ทบวง กรม ซึ่งมีฐานะเป็น
นิติบุคคลตามกฎหมาย
2. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาค ได้แก่ จังหวัดและอำเภอโดยกฎหมายบัญญัติให้จังหวัดเท่านั้น
ที่เป็นนิติบุคคล ส่วนอำเภอไม่มีฐานะเป็นนิติบุคคล
3. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิ่น ได้แก่
– องค์การบริการส่วนจังหวัด (อบจ.)
– เทศบาล
– องค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.)
– เมืองพัทยา
– กรุงเทพมหานคร

การแบ่งส่วนราชการตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการแผ่นดินพ.ศ.2534 เกี่ยวข้องกับนิติบุคคลและบุคคลธรรมดา ตามหลักกฎหมายมหาชน ดังนี้
นิติบุคคลตามกฎหมายมหาชน เกิดขึ้นจากบทบัญญัติของกฎหมายให้เป็นนิติบุคคล ได้แก่ หน่วยงานในการบริหารราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น รวมทั้งรัฐวิสาหกิจ วัดในพระพุทธศาสนา และองค์การมหาชน

บุคคลธรรมดาตามกฎหมายมหาชน ได้แก่ เจ้าหน้าที่ของรัฐ หมายถึงบุคคลหรือคณะบุคคลสำคัญในการบัญญัติจัดตั้งและให้อำนาจหน้าที่แก่องค์กรปกครองส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และส่วนท้องถิ่น ให้เป็นนิติบุคคลตามกฎหมายมหาชน ตลอดจนให้อำนาจหน้าที่แก่เจ้าหน้าที่ของรัฐที่สังกัดองค์กรดังกล่าว เพื่อดำเนินการในทางปกครองและการบริการสาธารณะ ซึ่งหากปราศจาก พ.ร.บ.ดังกล่าว ก็จะไม่เกิดองค์กรเหล่านี้ขึ้น เจ้าหน้าที่ของรัฐก็ไม่สามารถใช้อำนาจทางปกครองได้ ทั้งนี้ เพราะการใช้อำนาจของนิติบุคคลตามกฎหมายมหาชนและบุคคลธรรมดาตามกฎหมายมหาชนจะ กระทำได้ก็แต่โดยที่กฎหมายให้อำนาจไว้เท่านั้น

ถามข้อ 1. จงยกตัวอย่างกฎหมายมหาชนมา 5 ฉบับ พร้อมอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างกฎหมายมหาชนกับตัวนักศึกษาให้ชัดเจน

ดังนั้น จึงขอให้นักศึกษาอธิบายขยายความ คำว่า การปฏิรูป และคำว่าสาธารณะประโยชน์ หรือ ประโยชน์สาธารณะ ในความหมายทางกฎหมายมาโดยละเอียด

ธงคำตอบ

ประเด็นเกี่ยวกับ การปฏิรูปการกล่าวว่า กฎหมายมหาชนเป็นกฎหมายที่ใช้ในการปฏิรูป อธิบายได้ว่าการปฏิรูปการเมืองการปกครอง

รวมทั้งการปฏิรูปเศรษฐกิจและสังคมนั้นเป็นการริเริ่มหรือ เป็นการกำหนดให้มีขึ้นได้โดยอำนาจรัฐ และโดยการใช้กฎหมายมหาชนเป็นเครื่องมือในการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างหรือจัด ระบบการเพื่อการปกครอง รวมทั้งเพื่อขจัดโครงสร้างใหม่ทางด้านเศรษฐกิจสังคมและเพื่อพัฒนาการบริหาร ราชการแผ่นดินในระบอบการปกครองยุคกษัตริย์และในการปกครองระบอบสมบูรณาญา สิทธิราชนั้น องค์พระมหากษัตริย์นั่นเอง คือ อำนาจรัฐ และพระบรมราชโองการของพระมหากษัตริย์มีสถานะเป็นกฎหมาย

ข้อ 3 ท่านเข้าใจศาลปกครองอย่างไร จงอธิบาย

ธงคำตอบ

ศาลปกครอง เป็นองค์กรควบคุมฝ่ายปกครองในประเทศที่มีระบบศาลคู่ กล่าวคือ มีศาลยุติธรรม
พิจารณาคดีข้อพิพาทระหว่างเอกชน และมีศาลปกครองพิจารณาพิพากษาคดีปกครองแยกต่างหากจากศาลยุติธรรม โดยศาลปกครองก็เป็นองค์กรศาลที่มีความเป็นอิสระ มีวิธีพิจารณาคดีและวินิจฉัย เสร็จเด็ดขาดในศาลนั้นโดยศาลปกครองมีศาลสูงสุดเฉพาะของตนเอง ที่สำคัญก็คือ มีระบบกฎหมายปกครองเป็นการเฉพาะที่แตกต่างไปจากกฎหมายเอกชน ทั้งสาระบัญญัติและสบัญญัติที่สร้างโดยศาลโดยปกติแล้วศาลปกครอง จะควบคุมความชอบด้วยกฎหมายของการกระทำของฝ่ายปกครองศาลปกครองจะไม่ก้าวล่วง ไปพิจารณาความเหมาะสมในการใช้ดุลพินิจของฝ่ายปกครองแต่ในทางปฏิบัติศาล ปกครองจะเป็นผู้วางหลักเกณฑ์ระหว่างความชอบด้วยกฎหมายกับดุลพินิจเองประเทศ ต้นแบบที่ใช้ระบบศาลคู่คือฝรั่งเศส และต่อมาได้มีการยอมรับไปใช้ในประเทศต่าง อย่างกว้างขวาง เช่น สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน เบลเยี่ยม สเปนอียิปต์ รวมทั้งไทยในปัจจุบัน

อย่างไรก็ตามมีระบบศาลคู่ก็อาจมีข้อเสียคือ อาจมีปัญหาเกี่ยวกับอำนาจของศาลว่าคดีใดจะขึ้นศาลใดแต่มีข้อดีในแง่ที่ว่า ศาลปกครองจะมีผู้พิพากษาที่เชี่ยวชาญเฉพาะคดีและมีระบบกฎหมายปกครองเป็นการ เฉพาะที่ประสานประโยชน์สาธารณะและสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคลได้อย่างมีดุลยภาพ

ธงคำตอบ

ระบบศาลเดี่ยว หมายถึง ระบบศาลในประเทศที่มีเพียงศาลยุติธรรมประเภทเดียวที่มีอำนาจพิจารณาคดีแพ่ง คดีอาญา คดีประเภทอื่น รวมทั้งคดีปกครองด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลักกฎหมายที่ศาลนำมาใช้คือกฎหมายธรรมดาหรือกฎหมายเอกชน ที่นำมาใช้กับคดีปกครองด้วย ยกเว้นในกรณีที่มีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นพิเศษ โดยใช้วิธีการของศาลในระบบ common Law

โดยการนำหลัก naturay justic มาใช้กับกระบวนการพิจารณาในชั้นของฝ่ายปกครอง กำหนดวิธีพิจารณาที่เหมาะสมและมีการแก้ไขกฎหมายให้การเข้าถึงศาลเป็นที่เข้าใจได้ง่ายเข้าและมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนั้น ยังใช้วิธีการออกหมายบังคับในกรณีต่าง ๆ ได้ ประเทศที่ใช้ระบบศาลเดี่ยวก็คือ ประเทศแองโกลแซกซอน ซึ่งใช้ระบบกฎหมาย common เช่น อังกฤษ สหรัฐอเมริกา เป็นต้น

ระบบศาลคู่ ในประเทศที่เป็นระบบศาลคู่ นอกจากจะมีศาลยุติธรรมพิจารณาคดีระหว่างเอกชนแล้ว ยังมีศาลปกครองเฉพาะพิจารณาคดีปกครองโดยมีระบบกฎหมายเฉพาะมาใช้คดีปกครอง ซึ่งเป็นระบบกฎหมายที่ศาลได้ร่างขึ้นมาเอง และเป็นหลักกฎหมายที่สร้างดุลยภาพระหว่างประโยชน์สาธารณะกับสิทธิเสรีภาพของประชาชนได้เป็นอย่างดี

การที่ศาลปกครองต้องใช้ระบบกฎหมายเฉพาะเป็นผลมาจากการที่คู่ความมีฐานะไม่เท่าเทียมกัน ศาลจึงจำเป็นต้องสร้างหลักกฎหมายทั้งวิธีพิจารณา และสาระบัญญัติที่แตกต่างออกไปจากกฎหมายธรรมดา ประเทศที่ใช้ระบบศาลคู่ประเทศแรกคือฝรั่งเศส ต่อมาได้ นำไปใช้ประเทศยุโรปอื่น ๆ ซึ่งในปัจจุบันไทยได้นำระบบนี้มาใช้เช่นเดียวกัน โดย พ.ร.บ.จัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ.2542

ข้อ 2. กฎหมายมหาชนกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ การบริการสาธารณะและศาลปกครองว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างไร หรือไม่ จงอธิบาย
ธงคำตอบ

 กฎหมายมหาชน เป็นกฎหมายที่บัญญัติให้อำนาจและหน้าที่แก่รัฐ หน่วยงานของรัฐ และเจ้า
หน้าที่ของรัฐ ในทางปกครองและการบริการสาธารณสุขซึ่งการปกครองและการบริการสาธารณะไม่อาจทำให้ประสบผลสำเร็จได้หากปราศจาก กฎหมายมหาชนเจ้าหน้าที่ของรัฐ หมายถึง บุคคลซึ่งใช้อำนาจ หรือได้รับมอบให้ใช้อำนาจทางปกครองของรัฐ ในการดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดตามกฎหมายมหาชน

การบริการสาธารณะ หมายถึง กิจการที่อยู่ในความอำนวยการ หรือในความควบคุมของฝ่ายปกครอง ที่จัดทำขึ้นเพื่อสนองความต้องการส่วนรวมของประชาชนเช่น หน่วยราชการ รัฐวิสาหกิจ เป็นต้นการใช้อำนาจตามกฎหมายมหาชนของเจ้าหน้าที่ของรัฐในทางปกครองและการบริการสาธารณะนั้น อาจทำให้เกิดความเสียหายหรือรบกวนสิทธิเสรีภาพและผลประโยชน์จนของประชาชนได้ เมื่อเกิดกรณีพิพาทดังกล่าวซึ่งเรียกว่ากรณีพิพาททางปกครอง ก็ต้องใช้ศาลปกครองในการพิจารณาคดีศาลปกครอง หมายถึง ศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีที่เป็นข้อพิพาทระหว่างหน่วยงานราชการ หน่วย
งานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่นหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐที่อยู่ในบังคับบัญชา หรือในกำกับดูแลของรัฐบาลกับเอกชน ซึ่งเป็นข้อพิพาทอันเนื่องมาจากการกระทำหรือละเว้นการกระทำที่หน่วยงานการ หน่วยงานของรัฐ รัฐวิสาหกิจ หรือราชการส่วนท้องถิ่น หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐนั้นต้องปฏิบัติตามกฎหมาย

ดังนั้น กฎหมายมหาชนมีความสัมพันธ์กับเจ้าหน้าที่ของรัฐ การบริการสาธารณะและศาลปกครองดังกล่าวข้างต้น

ข้อ 3 จงอธิบาย
ก. ความหมายกฎหมายมหาชน
ข. ความแตกต่างระหว่างกฎหมายมหาชนกับกฎหมายเอกชน

ธงคำตอบ

 ก. ความหมายของกฎหมายมหาชน กฎหมายมหาชนเป็นกฎหมายที่ว่าด้วยการใช้อำนาจรัฐเกี่ยวกับการปกครองหรือเป็นกฎหมายที่เกี่ยวกับการจัดระเบียบการปกครองของรัฐ กล่าวคือ กฎหมายมหาชนเป็นกฎหมายที่กำหนดความสัมพันธ์ระหว่างรัฐ หน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐกับราษฎร ในลักษณะที่รัฐหน่วยงานของรัฐหรือเจ้าหน้าที่ของรัฐเป็นฝ่ายปกครอง มีเอกสิทธิ์หรือสถานะเหนือกว่าราษฎรซึ่งเป็นเอกชน และรวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างหน่วยงานของรัฐกับเจ้าหน้าที่ของรัฐหรือระหว่างเจ้าหน้าที่ของรัฐด้วยกันเอง

ข. ความแตกต่างระหว่างกฎหมายมหาชนกับกฎหมายเอกชน มี ดังต่อไปนี้

1 ความแตกต่างขององค์กรหรือตัวบุคคลที่เข้าไปมีนิติสัมพันธ์ ในกฎหมายมหาชน องค์กรหรือบุคคลที่เข้าไป
นิติสัมพันธ์ คือ รัฐ หน่วยงานของรัฐ หรือเจ้าหน้าที่ของรัฐฝ่ายหนึ่ง กับเอกชนอีกฝ่ายหนึ่ง แต่กรณีของกฎหมายเอกชนตัวบุคคลที่เข้าไปมีนิติสัมพันธ์ คือ เอกชน กับเอกชน

2. ความแตกต่างทางด้านเนื้อหาและความมุ่งหมาย เพื่อสาธารณะประโยชน์ และการให้บริการสาธารณะโดยมิได้มุ่งหวังในเรื่องกำไร ส่วนกฎหมายเอกชนนั้นมีจุดมุ่งหมายเพื่อประโยชน์ของเอกชนแต่ละคนหรือเฉพาะบุคคล แต่มีบางกรณีที่เอกชนอาจทำเพื่อประโยชน์ของส่วนรวมก็ได้ เช่น การตั้งมูลนิธิหรือสมาคมเพื่อการกุศลและสาธารณะประโยชน์

3 ความแตกต่างทางด้านรูปแบบของนิติสัมพันธ์ กฎหมายมหาชนมีลักษณะเป็นการบังคับและหลีกเลี่ยงไม่ได้

ซึ่งจะออกในรูปของคำสั่งหรือข้อห้าม ที่เรียกว่า การกระทำฝ่ายเดียว กล่าวคือ เป็นการกระทำซึ่งฝ่ายหนึ่ง คือรัฐ สามารถที่จะกำหนดหน้าที่ทางกฎหมายให้กับอีกฝ่ายหนึ่ง เอกชนได้ โดยที่ฝ่ายหลังไม่ได้ตกลงยินยอมด้วย เช่น การออกกฎหมายต่าง ๆ ส่วนกฎหมายเอกชนนั้นตั้งอยู่บนพื้นฐานของความเป็นอิสระในการแสดงเจตนาความ เสมอภาคและเสรีภาพในการทำสัญญาคู่สัญญาฝ่ายหนึ่งจะบังคับอีกฝ่ายหนึ่งให้ เข้าร่วมทำสัญญาโดยที่อีกฝ่ายหนึ่งไม่ยินยอมหรือไม่สมัครใจไม่ได้

4 ความแตกต่างในเรื่องเขตอำนาจศาล ปัญหาทางกฎหมายมหาชนจะขึ้นสู่ศาลพิเศษ ได้แก่ ศาลปกครอง
ศาลรัฐธรรมนูญ ส่วนปัญหาทางกฎหมายเอกชนนั้นจะขึ้นสู่ศาลยุติธรรม ได้แก่ ศาลแพ่ง ศาลอาญา

5 ความแตกต่างทางด้านนิติวิธี แนวความคิดวิเคราะห์ในทางกฎหมายมหาชน และกฎหมายเอกชนจะแตก
ต่างกัน กล่าวคือ นิติวิธีทางกฎหมายมหาชนจะไม่นำหลักกฎหมายเอกชนมาใช้กับปัญหาที่เกิดขึ้นตาม กฎหมายมหาชน แต่จะสร้างหลักกฎหมายมหาชนขึ้นมาใช้เอง ส่วนนิติวิธีทางกฎหมายเอกชนนั้น จะเน้นเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างเอกชนและมุ่งรักษาประโยชน์ของเอกชนด้วยกัน

6 ความแตกต่างทางด้านนิติปรัชญา นิติปรัชญากฎหมายมหาชนมุ่งประสานประโยชน์สาธารณะกับประโยชน์ของเอกชนและสิทธิเสรีภาพส่วนบุคคล แต่นิติปรัชญากฎหมายเอกชนเน้นความยุติธรรมที่เท่าเทียมกันและตั้งอยู่บนหลัก เสรีภาพแห่งความสมัครใจของคู่กรณี

ธงคำตอบการบริหารราชการแผ่นดินของไทยเป็นตามบทบัญญัติของกฎหมายมหาชน คือ รัฐธรรมนูญและกฎหมายอื่นที่เกี่ยวข้อง เช่น พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ.2543 บัญญัติให้อำนาจและหน้าที่ในทางปกครอง

ได้จัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดินเป็น 3 ส่วน คือ

1. การจัดระเบียบราชการส่วนกลาง ได้แก่ กระทรวง ทบวง กรม มีฐานะเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย

2. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนภูมิภาค ได้แก่ จังหวัดและอำเภอกฎหมายบัญญัติให้จังหวัดเป็นนิติบุคคล ส่วนอำเภอไม่เป็นนิติบุคคล

3. การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิ่น ได้แก่
– องค์การบริหารส่วนจังหวัด

– เทศบาล
– องค์การบริหารส่วนตำบล
– เมืองพัทยา

การจัดทะเบียนบริหารราชการส่วนท้องถิ่นเป็นการกระจายอำนาจทางปกครองให้ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการปกครองตนเองตามความประสงค์ของประชาชนเอง และการเกิดขึ้นขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นนี้เกิดขึ้นจากบทบัญญัติของกฎหมาย และกฎหมายที่ทำให้เกิดองค์กรดังกล่าวเป็นกฎหมายมหาชน ชึ่งได้แก่

– พ.ร บ. องค์การบริหารส่วนจังหวัด
– พ.ร.บ เทศบาล
– พ.ร.บ. สภาตำบลและองค์การบริหารส่วนตำบล
– พ.ร.บ. บริหารราชการกรุงเทพมหานคร
– พ.ร.บ.บริหารราชการเมืองพัทยา

พระราชบัญญัติดังกล่าวนั้น เป็นกฎหมายมหาชนที่บัญญัติให้อำนาจหน้าที่ในทางปกครองและบริการ
สาธารณะแก่องค์กรดังกล่าว ซึ่งเป็นนิติบุคคลตามบทบัญญัติของกฎหมาย

ข้อ 2. รัฐคืออะไร องค์ประกอบของรัฐมีอะไรบ้าง และรัฐกับรัฐบาลเหมือนหรือแตกต่างกันอย่างไร

ธงคำตอบ

 รัฐ เป็นสถาบันหรือเป็นเครื่องค้ำจุนอำนาจที่มนุษย์ได้สมมติให้มีขึ้น ดังนั้นรัฐจึงเป็นนามธรรม
ศาสตราจารย์ ยอร์ช บูรโด ได้อธิบายความหมายของ รัฐ ไว้ว่า รัฐ คืออำนาจที่ถูกจัดเป็นสถาบัน รัฐคือ ผู้ถืออำนาจที่เป็นนามธรรมและถาวรโดยมีผู้ปกครองชึ่งเป็นแต่เพียงเจ้า หน้าที่ผู้ดำเนินการอันสำคัญที่ผ่านไปเท่านั้น
รัฐ นั้นกล่าวโดยสรุปคือ ในช่วงปลายยุคกลางสังคมมนุษ์ย์ไม่มีสภาพเป็น รัฐ ตามความหนายในปัจจุบันนี้
อำนาจในการปกครองจึงเป็นอำนาจของบุคคลซึ่งเป็นผู้ปกครอง เมื่อสังคมพัฒนามากขึ้น จึงทำให้เกิดชนชั้นใหม่ ๆ ขึ้นมานอกเหนือไปจากชนชั้นผู้ปกครอง ไพร่ และทาส ตามระบอบศักดินาแบบเดิม

องค์ประกอบของรัฐนั้นกล่าวโดยสรุปได้ 3 ประการ คือ ดินแดน อำนาจอธิปไตย ประชากรรัฐ เป็นนามธรรม แต่จะต้องมีการใช้อำนาจรัฐเพื่อการปกครอง รัฐจึงต้องมีบุคคลธรรมดาซึ่งอาจจะเป็นบุคคลเพียงคนเดียวหรือคณะบุคคลเป็นผู้ใช้อำนาจนั้นเเทน รัฐ ในนามของ รัฐในขณะที่ รัฐบาลนั้น คือ ตัวแทนของรัฐที่ใช้อำนาจปกครองและใช้อำนาจในการให้บริการสาธารณะแต่ก็ยอมรับ ว่าต้องมีอำนาจในการปกครองสังคม มนุษย์จึงต้องประดิษฐ์เครื่องค้ำจุนอำนาจขึ้นมาใหม่เพื่อทดแทนตัวบุคคลและ เครื่องค้ำจุนอำนาจใหม่นี้จะต้องเป็นอิสระที่แยกออกจากตัวบุคคลด้วยทั้งนี้ เพื่อให้ รัฐ เป็นเจ้าของอำนาจรัฐ มิใช่ให้ บุคคลเป็นเจ้าของอำนาจรัฐ

ข้อ 3. การควบคุมฝ่ายปกครองโดยศาลปกครอง นักศึกษาเข้าใจอย่างไร จงอธิบาย
ธงคำตอบ

การควบคุมฝ่ายปกครองโดยทางศาล หมายถึง การควบคุม โดยองค์กรที่เป็นอิสระจากอำนาจทางการเมืองหรืออำนาจของฝ่ายบริหารและมีวิธีพิจารณา มีอำนาจวินิจฉัยชี้ขาดคดีได้เสร็จเด็ดขาดที่ศาลสูงของศาลนั้นเองโดยปกติศาล จะควบคุมได้เฉพาะความชอบด้วยกฎหมายศาลจะไม่ก้าวล่วงเข้าไปควบคุมความเหมาะ สมในการใช้ดุลพินิจที่แท้จริงของฝ่ายปกครองได้

การควบคุมโดยทางศาลอาจจะควบคุมโดยศาลยุติธรรม ระบบศาลเดี่ยว หรือการควบคุมโดยศาลปกครองระบบศาลคู่ การควบคุมโดยศาลยุติธรรมมักใช้ในประเทศ แองโกแซกซอน เช่น อังกฤษ สหรัฐอเมริกา และประเทศที่ได้รับอิทธิพลจาก2 ประเทศดังกล่าว โดยในประเทศเหล่านี้ ศาลยุติธรรมจะพิจารณาคดีข้อพิพาทระหว่างเอกชนด้วยกันเองและระหว่างเอกชนกับฝ่ายปกครองด้วยกันเอง โดยศาลยุติธรรมจะนำหลักกฎหมายธรรมดามาใช้บังคับยกเว้นในกรณีที่มีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นพิเศษ

การควบคุมโดยศาลปกครองมักใช้ในประเทศระบบประมวลกฎหมายในภาคพื้นยุโรป โดยมีฝรั่งเศสเป็นต้น
แบบในประเทศที่มีศาลปกครอง ศาลยุติธรรมจะมีอำนาจพิจารณาคดีระหว่างเอกชนด้วยกัน และมีศาลปกครองที่มีอำนาจพิจารณาคดีปกครองโดยเฉพาะ และใช้หลักกฎหมายพิเศษหรือระบบกฎหมายปกครองโดยเฉพาะมาใช้ปรับกับคดีในประเทศ ไทยในปัจจุบันมีการนำระบบศาลปกครองมาใช้แล้วในปัจจุบัน