การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2546
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW3010 กฎหมายล้มละลาย
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน จำนวน 3 ข้อ
ธงคำตอบ
มาตรา 15 ตราบใดที่ลูกหนี้ยังมิได้ถูกพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด เจ้าหนี้คนหนึ่งคนใดจะฟ้องลูกหนี้นั้นเป็นคดีล้มละลายอีกก็ได้ แต่เมื่อศาลได้สั่งให้คดีหนึ่งคดีใดให้พิทักษ์ทรัพย์ของลูกหนี้เด็ดขาดแล้ว ให้จำหน่ายคดีล้มละลายซึ่งเจ้าหนี้อื่นฟ้องลูกหนี้คนเดียวกันนั้น
มาตรา 26 ตราบใดที่ศาลยังมิได้สั่งพิทักษ์ทรัพย์ของลูกหนี้เด็ดขาด เจ้าหนี้จะฟ้องคดีแพ่งอันเกี่ยวกับหนี้ขอรับชำระได้ตามพระราชบัญญัตินี้ก็ได้ ในกรณีเช่นนี้ให้นำบทบัญญัติในมาตราก่อนมาใช้บังคับโดยอนุโลม
วินิจฉัย
โดยหลักแล้ว ก่อนศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด เจ้าหนี้แต่ละรายจะฟ้องลูกหนี้เป็นคดีล้มละลายอีกคดีก็ได้ แต่เมื่อศาลเดียวกันหรือศาลหนึ่งศาลใดมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ลูกหนี้เด็ดขาดแล้ว ศาลจะต้องสั่งจำหน่ายคดีอื่นๆเสียคงเหลือไว้แต่คดีที่มีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาดแต่เพียงคดีเดียวเท่านั้น แต่ถ้าศาลสั่งพิทักษ์ทรัพย์ชั่วคราว ดังนี้ ยังไม่ต้องจำหน่ายคดีอื่นๆแต่อย่างใด
การที่เอกถูกเจ้าหนี้คนหนึ่งฟ้องให้ล้มละลาย และขอพิทักษ์ทรัพย์ชั่วคราว ศาลมีคำสั่งพิทักษ์ทรัพย์ชั่วคราวเอก แต่เมื่อเอกยังไม่ถูกพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด จึงไม่ตัดสิทธิเจ้าหนี้คนอื่นที่จะยื่นฟ้องเอกได้อีก ทั้งนี้ไม่ว่าจะเป็นคดีแพ่งหรือคดีล้มละลาย
ดังนั้น ที่เอกยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งจำหน่ายคดีแพ่งของโทและจำหน่ายคดีล้มละลายของตรีเสีย หากข้าพเจ้าเป็นศาลจะสั่งยกคำร้องของเอกเสียทั้งสองเรื่อง เพราะตราบใดที่ศาลยังไม่ได้สั่งพิทักษ์ทรัพย์เด็ดขาด โทเจ้าหนี้ก็ยังมีสิทธิฟ้องคดีแพ่งอันเกี่ยวกับหนี้ที่อาจขอชำระได้ ตามมาตรา 26 และตรีเจ้าหนี้ก็ยังมีสิทธิที่จะฟ้องคดีล้มละลายได้เช่นกัน ตามมาตรา 15
สรุป หากข้าพเจ้าเป็นศาล จะสั่งยกคำร้องของเอกเสียทั้งสองคดี
ข้อ 2 ในคดีล้มละลายเรื่องหนึ่ง นางทุเรียนเจ้าหนี้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ อ้างว่าลูกหนี้ยืมเงินนางทุเรียนไป 100,000 บาท โดยมีหลักฐานการกู้ยืมเงินเป็นหนังสือและลูกหนี้นำแหวนเพชรวงหนึ่งมาจำนำกับนางทุเรียนไว้เป็นประกันด้วย นางทุเรียนตีราคาแหวนเพชรวงนั้นเป็นเงิน 60,000 บาท และขอรับชำระหนี้สำหรับจำนวนเงินที่ยังขาดอยู่อีก 40,000 บาท โดยนางทุเรียนได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เมื่อวันที่ 10 เมษายน 2546 หลังจากนั้น ปรากฏว่าราคาเพชรในท้องตลาดมีราคาสูงขึ้นมาก เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์มีหนังสือถึงนางทุเรียนตีราคาไว้ นางทุเรียนมาปรึกษาท่านว่า อยากได้แหวนเพชรวงนั้นไว้เป็นกรรมสิทธิ์ของตนโดยไม่ต้องการให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไถ่ถอน ท่านจะให้คำปรึกษาแก่นางทุเรียนว่าอย่างไร
ธงคำตอบ
มาตรา 96 วรรคแรกและวรรคท้าย เจ้าหนี้มีประกันอาจขอรับชำระหนี้ภายในเงื่อนไขดังต่อไปนี้
(4) เมื่อตีราคาทรัพย์สินอันเป็นหลักประกันแล้ว ขอรับชำระหนี้สำหรับจำนวนที่ยังขาดอยู่ ในกรณีเช่นนี้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์มีอำนาจไถ่ถอนทรัพย์สินตามราคานั้นได้ถ้าเห็นว่าราคานั้นไม่สมควรเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์มีอำนาจขายทรัพย์สินนั้นตามวิธีการที่เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์และเจ้าหนี้ตกลงกัน ถ้าไม่ตกลงกัน จะขายทอดตลาดก็ได้แต่ต้องไม่ให้เสียหายแก่เจ้าหนี้และเจ้าหนี้หรือเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์มีอำนาจเข้าสู้ราคาในการขายทอดตลาดได้ เมื่อขายได้เงินจำนวนสุทธิเท่าใดให้ถือว่าเป็นราคาที่เจ้าหนี้ได้ตีมาในคำขอ
ถ้าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่แจ้งโดยหนังสือให้เจ้าหนี้ทราบว่าจะใช้สิทธิไถ่ถอนหรือตกลงให้ขายทรัพย์สินอันเป็นหลักประกันภายในกำหนดเวลาสี่เดือนนับแต่วันที่เจ้าหนี้ได้ยื่นคำขอรับชำระหนี้ ให้ถือว่ายินยอมให้ทรัพย์สินนั้นเป็นกรรมสิทธิ์แก่เจ้าหนี้ตามราคาที่เจ้าหนี้ได้ตีมา และเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์หมดสิทธิไถ่ถอนหรือขายทรัพย์สินนั้น
วินิจฉัย
ภายหลังจากที่นางทุเรียนเจ้าหนี้มีประกัน มายื่นคำขอชำระหนี้ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ในวันที่ 10 เมษายน พ.ศ. 2546 โดยได้ตีราคาแหวนเพชรที่จำนำเป็นประกันเป็นเงิน 60,000 บาท และยื่นขอรับชำระหนี้ที่ยังขาดอยู่อีก 40,000 บาท ต่อเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ กรณีเช่นนี้ หากเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ประสงค์จะใช้สิทธิไถ่ถอน เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ต้องแจ้งเป็นหนังสือไปยังเจ้าหนี้เพื่อทราบว่าจะใช้สิทธิไถ่ถอนภายในกำหนดเวลา 4 เดือน นับแต่เวลาที่เจ้าหนี้ได้ยื่นคำขอชำระหนี้ แต่ถ้าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่แจ้งให้เจาหนี้ทราบภายในกำหนดเวลาดังกล่าว ให้ถือว่าทรัพย์สินนั้นตกเป็นกรรมสิทธิ์แก่เจ้าหนี้ตามราคาที่เจ้าหนี้ได้ตีมา และเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ก็หมดสิทธิที่จะไถ่ถอนหรือขายทรัพย์สินนั้นตามมาตรา 96(4) ประกอบวรรคสอง ซึ่งตามข้อเท็จจริงรับฟังได้ว่า เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้แจ้งความประสงค์ว่าจะใช้สิทธิไถ่ถอนตามราคาที่เจ้าหนี้ตีมา ในวันที่ 7 ตุลาคม พ.ศ.2546 อันถือว่าระยะเวลาแจ้งความประสงค์ของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ได้ล่วงเลยมาเกิน 4 เดือนแล้ว กรณีจึงต้องถือว่าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยินยอมให้แหวนเพชรนั้นตกเป็นกรรมสิทธิ์ แก่นางทุเรียนเจ้าหนี้ตามราคาที่ได้ตีมา ตามมาตรา 96(4) ประกอบวรรคสอง
ดังนั้น ข้าพเจ้าจะให้คำปรึกษาแก่นางทุเรียนว่า กรณีเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ไม่แจ้งเป็นหนังสือให้เจ้าหนี้ทราบว่าจะใช้สิทธิไถ่ถอนภายในกำหนดเวลา 4 เดือนนับแต่วันที่เจ้าหนี้ได้ยื่นคำขอชำระหนี้ ต้องถือว่าเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ยินยอมให้แหวนเพชรตกเป็นกรรมสิทธิ์แก่เจ้าหนี้ตามราคาที่ได้ตีมา เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์จึงหมดสิทธิไถ่ถอนแล้ว
สรุป ข้าพเจ้าจะให้คำปรึกษาแก่นางทุเรียนว่ากรรมสิทธิ์ในแหวนเพชรตกเป็นของนางทุเรียนแล้ว
ข้อ 3 นายแดงยื่นคำร้องขอให้ศาลมีคำสั่งฟื้นฟูกิจการของบริษัท ก จำกัด ศาลมีคำสั่งให้ฟื้นฟูกิจการของบริษัท ก จำกัด แต่ไม่เห็นสมควรตั้งนายแดงเป็นผู้ทำแผนตามที่นายแดงเสนอมาในคำร้องขอและมีคำสั่งแต่งตั้งบริษัท ก จำกัด ซึ่งเป็นลูกหนี้เป็นผู้ทำแผน คำสั่งของศาลดังกล่าวชอบด้วยกฎหมายหรือไม่
ธงคำตอบ
มาตรา 90/17 วรรคแรก ในการพิจารณาตั้งผู้ทำแผน ถ้าลูกหนี้หรือเจ้าหนี้ผู้คัดค้านไม่ได้เสนอบุคคลอื่นเป็นผู้ทำแผนด้วย เมื่อศาลสั่งให้ฟื้นฟูกิจการ ศาลจะมีคำสั่งตั้งบุคคลที่ผู้ร้องขอเสนอเป็นผู้ทำแผนก็ได้ ถ้าศาลเห็นว่าบุคคลที่ผู้ร้องขอเสนอไม่สมควรเป็นผู้ทำแผนก็ดี หรือลูกหนี้ เจ้าหนี้ผู้คัดค้านเสนอบุคคลอื่นเป็นผู้ทำแผนด้วยก็ดี ให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกประชุมเจ้าหนี้ทั้งหลายโดยเร็วที่สุดเพื่อพิจารณาเลือกว่าบุคคลใดสมควรเป็นผู้ทำแผน
วินิจฉัย
พ.ร.บ. ล้มละลาย พ.ศ. 2483 มาตรา 90/17 วรรคแรก ได้กำหนดหลักเกณฑ์การตั้งผู้ทำแผนไว้ดังนี้คือ
1 กรณีลูกหนี้หรือเจ้าหนี้ผู้คัดค้านไม่ได้เสนอบุคคลอื่นมาเป็นผู้ทำแผน ศาลอาจมีคำสั่งตั้งบุคคลที่ผู้ร้องขอเสนอเป็นผู้ทำแผนก็ได้
2 กรณีที่ศาลเห็นว่าบุคคลที่ผู้ร้องขอเสนอไม่สมควรเป็นผู้ทำแผน หรือลูกหนี้เจ้าหนี้ผู้คัดค้านเสนอบุคคลอื่นเป็นผู้ทำแผนด้วย ให้ศาลมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกประชุมเจ้าหนี้ทั้งหลายโดเร็วที่สุด เพื่อพิจารณาเลือกว่าบุคคลใดสมควรเป็นผู้ทำแผน ศาลจะมีคำสั่งตั้งผู้ทำแผนไปเลยทีเดียวไม่ได้
นายแดงได้ยื่นคำร้องขอให้ฟื้นฟูกิจการของบริษัท ก จำกัด และศาลได้มีคำสั่งให้ฟื้นฟูกิจการ แต่ไม่เห็นสมควรตั้งนายแดงเป็นผู้ทำแผน ในกรณีเช่นนี้ ศาลอยู่ในบังคับที่จะต้องมีคำสั่งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกประชุมเจ้าหนี้ทั้งหลายโดยเร็วที่สุด เพื่อพิจารณาเลือกว่าบุคคลใดสมควรเป็นผู้ทำแผน การที่ศาลมีคำสั่งแต่งตั้งบริษัท ก จำกัด ลูกหนี้เป็นผู้ทำแผนทันที โดยมิได้มีคำสั่งให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เรียกประชุมเจ้าหนี้ก่อน ตามมาตรา 90/17 วรรคแรก จึงเป็นคำสั่งที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย
สรุป คำสั่งของศาลที่ให้แต่งตั้งบริษัท ก จำกัดเป็นผู้ทำแผน ไม่ชอบด้วยกฎหมาย
