การสอบซ่อมภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2547
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 3002 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยหุ้นส่วน
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 นายเดชกับนายอุดมตกลงเข้าหุ้นส่วนกันเพื่อซื้อที่ดินมาจัดสรรแบ่งขายเป็นแปลงๆ นายเดชแต่ผู้เดียวไปทำสัญญาจะซื้อจะขายที่ดินจากนายแดงเพื่อนำมาจัดสรรขายตามวัตถุประสงค์ของห้างหุ้นส่วนสามัญไม่จดทะเบียน แต่เมื่อถึงวันนัดโอนที่ดินนายเดชผิดนัดไม่ไปรับโอนที่ดิน ดังนี้ นายแดงจะฟ้องนายเดชและนายอุดมร่วมกันให้ชำระราคาที่ดินที่เหลือและรับโอนที่ดินได้หรือไม่
ธงคำตอบ
มาตรา 1050 การใดๆอันผู้เป็นหุ้นส่วนคนใดคนหนึ่งได้จัดทำไปในทางที่เป็นธรรมดาการค้าขายของห้างหุ้นส่วนนั้น ท่านว่าผู้เป็นหุ้นส่วนหมดทุกคนย่อมมีความผูกพันในการนั้นๆด้วย และจะต้องรับผิดร่วมกันโดยไม่จำกัดจำนวนในการชำระหนี้ อันได้ก่อให้เกิดขึ้นเพราะจัดการไปเช่นนั้น
วินิจฉัย
การซื้อที่ดินของนายเดช เพื่อจะนำมาจัดสรรขายถือว่าเป็นเรื่องที่เป็นธรรมดาการค้าขายของห้างหุ้นส่วนสามัญไม่จดทะเบียนตามมาตรา 1050 แม้นายเดชจะเป็นผู้ทำสัญญากับนายแดงแต่เพียงผู้เดียว นายอุดมซึ่งเป็นหุ้นส่วนก็ต้องร่วมกันรับผิดกับนายเดชด้วย เพราะหนี้ค่าที่ดินเป็นหนี้ที่เกิดขึ้นเนื่องจากการจัดการงานของห้างฯ นายอุดมจึงต้องร่วมกันรับผิดกับนายเดช นายแดงจึงฟ้องนายเดชและนายอุดม ให้ชำระราคาที่ดินที่เหลือและรับโอนที่ดินได้
ข้อ 2 นายศรีเป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิด แต่นายศรีได้ใช้ชื่อของตนเป็นชื่อห้างฯ ต่อมานายศรีทราบว่าจะต้องรับผิดในหนี้ทั้งหลายของห้างฯ เช่นเดียวกับผู้เป็นหุ้นส่วนจำพวกไม่จำกัดความรับผิด นายศรีจึงโอนหุ้นของตนทั้งหมดให้นายศักดิ์ ซึ่งเป็นบุคคลภายนอก โดยนายศักดิ์ก็ทราบเรื่องดังกล่าวดี แต่ก็ยอมรับการโอน เพราะเสียค่าตอบแทนเล็กน้อย และได้ใช้การจดทะเบียนเปลี่ยนตัวผู้เป็นหุ้นส่วนจากเดิมนายศรีเป็นนายศักดิ์ ดังนี้ถามว่า หนี้สินต่างๆของห้างที่เกิดขึ้นก่อนที่นายศรีจะโอนหุ้นให้นายศักดิ์เจ้าหนี้ของห้างฯ จะฟ้องนายศักดิ์ให้รับผิดโดยไม่จำกัดจำนวนได้หรือไม่
ธงคำตอบ
มาตรา 1082 ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิดคนใดยินยอมโดยแสดงออกชัดหรือโดยปริยายให้ใช้ชื่อของตนระคนเป็นชื่อห้างไซร้ ท่านว่าผู้เป็นหุ้นส่วนคนนั้นจะต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกเสมือนดังว่าเป็นหุ้นส่วนจำพวกไม่จำกัดความรับผิดฉะนั้น
มาตรา 1095 วรรคแรก ตราบใดห้างหุ้นส่วนจำกัดยังมิได้เลิกกัน ตราบนั้นเจ้าหนี้ของห้างย่อมไม่มีสิทธิจะฟ้องร้องผู้เป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิดได้
วินิจฉัย
เจ้าหนี้จะฟ้องนายศักดิ์ให้รับผิดโดยไม่จำกัดจำนวนไม่ได้ เพราะนายศักดิเป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิดและมิได้นำชื่อของตนไปใช้เป็นชื่อห้างแต่ประการใด ตามมาตรา 1082 แม้นายศักดิ์จะทราบเรื่องของนายศรีดี แต่หนี้สินของห้างฯ ที่นายศรีต้องรับผิดก็ไม่ได้โอนมาให้นายศักดิ์ต้องรับผิดโดยไม่จำกัดจำนวน นายศักดิ์จึงรับผิดในฐานเป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิดเท่านั้น แต่เจ้าหนี้ของห้างจะฟ้องนายศักดิ์ให้รับผิดได้ก็ต่อเมื่อห้างหุ้นส่วนจำกัดเลิกกันแล้ว ตามมาตรา 1095 วรรคแรก
สรุป หนี้สินต่างๆ ของห้างที่เกิดขึ้นก่อนที่นายศรีจะโอนหุ้นให้นายศักดิ์ เจ้าหนี้ของห้างฯ จะฟ้องนายศักดิ์ให้รับผิดโดยไม่จำกัดจำนวนไม่ได้
ข้อ 3 บริษัท นพคุณ จำกัด ได้มีมติพิเศษ ซึ่งได้มีการประชุมครั้งที่สองเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม 2548ให้เพิ่มทุนอีก 10 ล้านบาท ด้วยการออกหุ้นใหม่อีก 100,000 หุ้น มูลค่าเท่าเดิมคือ หุ้นละ 100 บาท โดยจะขายให้แก่ผู้ถือหุ้นที่ได้สั่งจองหุ้นใหม่ภายในวันที่ 31 สิงหาคม 2548 ในราคาหุ้นละ 80 บาท ดังนี้ให้ท่านวินิจฉัยว่า มติดังกล่าว ขัดต่อกฎหมายในเรื่องการขายหุ้นหรือไม่
ธงคำตอบ
มาตรา 1105 วรรคแรก อันหุ้นนั้น ท่านห้ามมิให้ออกโดยราคาต่ำไปกว่ามูลค่าของหุ้นที่ตั้งไว้
วินิจฉัย
มติดังกล่าวขัดต่อบทบัญญัติมาตรา 1105 วรรคแรก เนื่องจากเป็นการขายหุ้นต่ำกว่ามูลค่าหุ้นที่ตั้งไว้ ซึ่งทำไม่ได้เลย ดังนั้นเมื่อหุ้นของบริษัทที่จดทะเบียนไว้มีมูลค่าหุ้นละ 100 บาท บริษัทก็ต้องจำหน่ายเพื่อค่าตอบแทนมีค่าไม่ต่ำกว่าหุ้นละ 100 บาท (ทั้งนี้บทบัญญัติมาตรา 1105 นี้ เป็นบทบังคับเด็ดขาดไม่มีทางที่จะเปลี่ยนแปลงแก้ไขได้ นายทะเบียนที่รับจดทะเบียนก็ไม่มีอำนาจที่จะอนุญาตให้เป็นพิเศษ เพราะเกี่ยวกับส่วนได้เสียของประชาชนทั้งมวลที่ทำการค้าขายเกี่ยวข้องกับบริษัท)
สรุป มติดังกล่าวขัดต่อกฎหมายในเรื่องการขายหุ้น
