การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2553
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 2009
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยยืม ฝากทรัพย์ เก็บของในคลังสินค้า ประนีประนอมยอมความการพนันขันต่อ
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี 3 ข้อ
ข้อ 1 ปลาม้าขอยืมรถตู้ของปลาดาวโดยบอกกล่าวให้ทราบว่าจะนำไปทำรถรับขนคนโดยสาร มีกำหนดเวลาหนึ่งปี แต่ปลาม้านำรถตู้ไปให้ชะเมาเช่าขับรับคนโดยสาร มีกำหนดสามเดือน ดังนี้ระหว่างที่ชะเมาใช้รถอยู่นั้น ปลาดาวจะเรียกให้ปลาม้าคืนรถตู้ก่อนถึงกำหนดส่งคืนได้หรือไม่ อย่างไร
ธงคำตอบ
หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 640 อันว่ายืมใช้คงรูปนั้น คือสัญญาซึ่งบุคคลคนหนึ่งเรียกว่าผู้ให้ยืม ให้บุคคลอีกคนหนึ่งเรียกว่าผู้ยืม ใช้สอยทรัพย์สินสิ่งใดสิ่งหนึ่งได้เปล่าและผู้ยืมตกลงว่าจะคืนทรัพย์สินนั้นเมื่อได้ใช้สอยเสร็จแล้ว
มาตรา 643 ทรัพย์สินที่ยืมนั้น ถ้าผู้ยืมเอาไปใช้การอย่างอื่นนอกจากการอันเป็นปกติแก่ทรัพย์สินนั้น หรือนอกดจากการอันปรากฏในสัญญาก็ดี เอาไปให้บุคคลภายนอกใช้สอยก็ดี เอาไปไว้นายกว่าที่ควรจะเอาไว้ก็ดี ท่านว่าผู้ยืมจะต้องรับผิดในเหตุทรัพย์สินนั้นสูญหาย หรือบุบสลายไปอย่างใดอย่างหนึ่ง แม้ถึงจะเป็นเพราะเหตุสุดวิสัย เว้นแต่จะพิสูจน์ได้ว่าถึงอย่างไรๆ ทรัพย์สินนั้นก็คงจะต้องสูญหาย หรือบุบสลายอยู่นั่นเอง
มาตรา 645 ในกรณีทั้งหลายดังกล่าวไว้ในมาตรา 643 นั้นก็ดี หรือถ้าผู้ยืมประพฤติฝ่าฝืนต่อความในมาตรา 644 ก็ดี ผู้ให้ยืมจะบอกเลิกสัญญาเสียก็ได้
วินิจฉัย
กรณีตามอุทาหรณ์ การที่ปลาม้ายืมรถตู้ของปลาดาวเพื่อนำไปทำรถขับรับขนคนโดยสาร มีกำหนดเวลาหนึ่งปีเป็นสัญญายืมใช้คงรูปตามมาตรา 640 ปลาม้าผู้ยืมจึงมีสิทธิครอบครองและใช้สอยรถตู้ตามที่ตกลงไว้กับปลาดาว คือ เอาไปทำรถรับขนคนโดยสาร
และตามมาตรา 645 กฎหมายได้กำหนดให้ผู้ให้ยืมมีสิทธิบอกเลิกสัญญาและเรียกให้ผู้ยืมคืนทรัพย์สินที่ยืมได้ ถ้าผู้ยืมประพฤติผิดหน้าที่ของผู้ยืมตามมาตรา 643 เช่น การที่ผู้ยืมเอาทรัพย์สินซึ่งยืมนั้นไปใช้เพื่อการอื่นนอกจากการอันปรากฏในสัญญา หรือเอาไปให้บุคคลภายนอกใช้สอย เป็นต้น
เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่า ปลาม้าได้นำรถตู้ไปให้ชะเมาขับรับคนโดยสาร กรณีนี้จึงถือว่าปลาม้าได้ประพฤติผิดหน้าที่ของผู้ยืมตามมาตรา 643 แล้ว คือ เป็นการนำทรัพย์สินที่ยืมไปให้บุคคลภายนอกใช้สอย ดังนั้น ปลาดาวผู้ให้ยืมย่อมมีสิทธิตามมาตรา 645 คือ บอกเลิกสัญญาและเรียกให้ปลาม้านำรถตู้มาคืนก่อนถึงกำหนดส่งคืนได้
สรุป ปลาดาวเรียกให้ปลาม้าคืนรถตู้ก่อนถึงกำหนดส่งคืนได้
ข้อ 2 ทัพมาโทรศัพท์ไปขอกู้เงินจากสามย่านหนึ่งแสนบาท โดยให้สามย่านโอนเงินมาเข้าบัญชีของทัพมาที่ธนาคารแห่งหนึ่ง เมื่อทัพมาได้รับเงินแล้วจึงเขียนจดหมายไปขอบคุณสามย่าน มีใจความว่า “เงินหนึ่งแสนบาทที่โอนให้มานั้นได้รับไว้เรียบร้อยแล้ว ขอบคุณมากๆจะได้เอาเงินไปลงทุนค้าขายต่อไป” ลงชื่อทัพมา ถ้าทัพมาไม่นำเงินมาชำระหนี้คืนให้กับสามย่าน สามย่านจะใช้จดหมายดังกล่าวเป็นหลักฐานในการฟ้องเพื่อขอให้ศาลบังคับทัพมาใช้เงินที่กู้ยืมไปได้หรือไม่ อย่างไร
ธงคำตอบ
หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 653 วรรคแรก การกู้ยืมเงินกว่าสองพันบาทขึ้นไปนั้น ถ้ามิได้มีหลักฐานแห่งการกู้ยืม เป็นหนังสืออย่างใดอย่างหนึ่งลงลายมือชื่อผู้ยืมเป็นสำคัญ จะฟ้องร้องให้บังคับคดีหาได้ไม่
วินิจฉัย
ตามมาตรา 653 วรรคแรก ในกรณีที่จะฟ้องร้องบังคับคดีในเรื่องเกี่ยวกับการกู้ยืมเงินกันเกินกว่า 2,000 บาทขึ้นไปนั้น จะต้องมีหลักฐานเป็นหนังสืออย่างใดอย่างหนึ่งและลงลายมือชื่อผู้ยืม ซึ่งหลักฐานการกู้ยืมเงินนี้จะต้องมีสาระสำคัญแสดงให้เห็นว่ามีการกู้ยืมเงินกัน เช่น มีการระบุจำนวนเงินที่กู้ยืม มีข้อความว่าได้รับเงินไปตามจำนวนที่ระบุไว้ และมีข้อความกล่าวถึงการกู้ยืมเงินกัน เป็นต้น
กรณีตามอุทาหรณ์ จดหมายที่ทัพมาเยนไปขอบคุณสามย่านซึ่งมีใจความว่า ว่า “เงินหนึ่งแสนบาทที่โอนให้มานั้นได้รับไว้เรียบร้อยแล้ว ขอบคุณมากๆจะได้เอาเงินไปลงทุนค้าขายต่อไป” ลงชื่อทัพมานั้นไม่มีข้อความที่กล่าวถึงการที่ทัพมาจะนำเงินหนึ่งแสนบาทที่รับมาไปคืนให้กับสามย่าน อันเป็นข้อความที่กล่าวถึงการยืมเงินของทัพมาจากสามย่าน ซึ่งถือเป็นสาระสำคัญแสดงให้เห็นว่ามีการกู้ยืมเงินกันแต่อย่างใด ดังนั้นถ้าทัพมาไม่นำเงินมาชำระหนี้คืนให้กับสามย่าน สามย่านจะใช้จดหมายดังกล่าวเป็นหลักฐานในการฟ้องเพื่อขอให้ศาลบังคับทัพมาใช้เงินที่กู้ยืมไปไม่ได้ตามมาตรา 653 วรรคแรก
สรุป สามย่านจะใช้จดหมายดังกล่าวเป็นหลักฐานในการฟ้องเพื่อขอให้ศาลบังคับทัพมาใช้เงินที่กู้ยืมไปไม่ได้
ข้อ 3 นายระเริงรักเดินทางไปเที่ยวที่จังหวัดอำนาจเจริญ พักที่บ้านฟ้าสวยซึ่งเป็นตึกแถวที่นายอับโชคเจ้าของตกแต่งเป็นห้องพักรองรับนักท่องเที่ยวเข้าพัก คิดค่าห้องเป็นรายวัน วันละห้าร้อยบาท นายระเริงรักเอารถยนต์ที่ขับมานั้นจอดที่ถนนหน้าตึกที่พัก โดยบอกกับนายอับโชคช่วยดูแลด้วย ตอนเช้าจะขับไปเที่ยว กับเอาเงินสี่หมื่นบาทที่ติดตัวไปด้วยซุกซ่อนไว้ในห้องพักอย่างมิดชิด ตอนเช้าพบว่าห้องพักถูกงัดแงะ เงินที่ซุกซ่อนไว้ในห้องพักกับรถยนต์หายไป จึงแจ้งให้นายอับโชคทราบทันที ดังนี้ นายระเริงรักจะเรียกร้องให้นายอับโชคใช้เงินสี่หมื่นบาทกับราคารถยนต์ที่สูญหายไปได้หรือไม่ อย่างไร
ธงคำตอบ
หลักกฎหมาย ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 674 เจ้าสำนักโรงแรมหรือโฮเต็ล หรือสถานที่อื่นทำนองเช่นว่านั้น จะต้องรับผิดเพื่อความสูญหายหรือบุบสลายอย่างใดๆ อันเกิดแก่ทรัพย์สินซึ่งคนเดินทางหรือแขกอาศัย หากได้พามา
มาตรา 675 เจ้าสำนักต้องรับผิดในการที่ทรัพย์สินของคนเดินทางหรือแขกอาศัยสูญหายหรือบุบสลายไปอย่างใดๆ แม้ถึงว่าความสูญหาย หรือบุบสลายนั้นจะเกิดขึ้นเพราะผู้คนไปมาเข้าออก ณ โรงแรม โฮเต็ล หรือสถานที่เช่นนั้นก็คงต้องรับผิด
ความรับผิดนี้ ถ้าเกี่ยวด้วยเงินทองตรา ธนบัตร ตั๋วเงิน พันธบัตร ใบหุ้น ใบหุ้นกู้ ประทวนสินค้า อัญมณี หรือของมีค่าอื่นๆไซร้ ท่านจำกัดไว้เพียงห้าพันบาท เว้นแต่จะได้ฝากของมีค่าเช่นนี้ไว้แก่เจ้าสำนักและได้บอกราคาแห่งของนั้นชัดแจ้ง
แต่เจ้าสำนักไม่ต้องรับผิดเพื่อความสูญหายหรือบุบสลายอันเกิดแต่เหตุสุดวิสัย หรือแต่สภาพแห่งทรัพย์สินนั้น หรือแต่ความผิดของคนเดินทางหรือแขกอาศัยผู้นั้นเอง หรือบริวารของเขา หรือบุคคลซึ่งเขาได้ต้อนรับ
วินิจฉัย
โดยหลัก เจ้าสำนักโรงแรมหรือสถานที่อื่นเช่นว่านั้นต้องรับผิดในความสูญหายหรือบุบสลายที่เกิดแก่ทรัพย์สินของคนเดินทางหรือแขกอาศัยซึ่งได้นำมาด้วย แม้ความเสียหายหรือบุบสลายนั้นจะเกิดขึ้นเพราะคนที่ไปมาเข้าออก ณ โรงแรมหรือสถานที่เช่นนั้นตามมาตรา 674 ประกอบมาตรา 675
กรณีตามอุทาหรณ์ บ้านฟ้าสวยซึ่งเป็นตึกแถวที่นายอับโชคเจ้าของตกแต่งเป็นห้องพักรองรับนักท่องเที่ยวเข้าพักโดยคิดค่าห้องเป็นรายวันนั้น ถือได้ว่าเป็นสถานที่อื่นทำนองเดียวกับโรงแรมหรือโฮเต็ล ดังนั้นเมื่อรถยนต์ของนายระเริงรักคนเดินทางที่เข้าพักขับมานั้นหายไป และนายระเริงรักได้แจ้งให้นายอับโชคทราบทันที นายอับโชคจึงต้องชดใช้ราคารถยนต์ที่สูญหายไปนั้นให้แก่นายระเริงรักตามมาตรา 674 ประกอบมาตรา 675 วรรคแรก
ส่วนเงิน 4 หมื่นบาท ที่หายไปนั้นถือเป็น “ของมีค่า” เมื่อนายระเริงรักมิได้นำฝากและแจ้งจำนวนเงินให้นายอับโชคทราบเมื่อตอนเข้าพัก นายอับโชคจึงรับผิดพียง 5 พันบาทเท่านั้นตามมาตรา 675 วรรคสอง
สรุป นายระเริงรักเรียกร้องให้นายอับโชคชดใช้ราคารถยนต์ที่สูญหายไปได้ ส่วนเงิน 4 หมื่นบาทที่หายไปนั้น นายระเริงรักสามารถเรียกร้องได้เพียง 5 พันบาทเท่านั้น
