การสอบไล่ภาคฤดูร้อน ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW2005
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยซื้อขาย แลกเปลี่ยนให้
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 นายดำและนายแดงได้ทำสัญญาเป็นหนังสือขายที่ดินของนายดำให้นายแดงในราคา 500,000 บาทโดยนายดำจะส่งมอบที่ดินแปลงนี้ให้นายแดงเมื่อนายแดงชำระราคาเรียบร้อย
แต่เมื่อก่อนถึงกำหนดวันส่งมอบและชำระราคา นายขาวได้มาบอกนายดำว่าที่ดินแปลงนี้ทางจังหวัดกำลังจะย้ายสถานที่ราชการมาอยู่ใกล้ๆ และจะมีถนนตัดผ่านที่ดินจะมีราคาเพิ่มขึ้นมากยังไม่ควรขายตอนนี้เมื่อนายแดงได้ชำระราคาที่ดินทั้งหมดให้นายดำ
นายดำก็รับแต่กลับไม่ยอมส่งมอบที่ดินแปลงนี้ให้นายแดงเพราะเชื่อนายขาว นายแดงจะฟ้องร้องบังคับให้นายดำโอนส่งมอบที่ดินแปลงนี้ได้หรือไม่ เพราะเหตุใด และสัญญาซื้อขายระหว่างนายดำและนายแดงเป็นสัญญาซื้อขายประเภทใด
ธงคำตอบ
มาตรา 456 วรรคแรก การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ ถ้ามิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เป็นโมฆะ วิธีนี้ให้ใช้ถึงซื้อขายเรือมีระวางตั้งแต่ห้าตันขึ้นไป ทั้งซื้อขายแพและสัตว์พาหนะด้วย
วินิจฉัย
นายดำและนายแดงได้ทำสัญญาเป็นหนังสือขายที่ดินของนายดำให้นายแดงในราคา 500,000 บาท โดยนายดำจะส่งมอบที่ดินแปลงนี้ให้นายแดงเมื่อนายแดงชำระราคาเรียบร้อย สัญญาฉบับนี้เป็นสัญญาซื้อขายสำเร็จบริบูรณ์หรือเสร็จเด็ดขาด เพราะคู่สัญญาเจตนาทำสัญญาให้กรรมสิทธิ์โอนไปยังผู้ซื้อขณะทำสัญญาโดยไม่มีข้อตกลงจะไปดำเนินการทางทะเบียนในภายหลัง แต่เมื่อก่อนถึงกำหนดวันส่งมอบและชำระราคา นายขาวได้มาบอกนายดำว่าที่ดินแปลงนี้ทางจังหวัดกำลังจะย้ายสถานที่ราชการมาอยู่ใกล้ๆ และจะมีถนนตัดผ่านที่ดินจะมีราคาเพิ่มขึ้นอีกมากไม่ควรขายตอนนี้ เมื่อนายแดงได้ชำระราคาที่ดินทั้งหมดให้นายดำ นายดำก็รับแต่กลับไม่ยอมส่งมอบที่ดินแปลงนี้ให้นายแดงเพราะเชื่อนายขาว นายแดงจะฟ้องร้องบังคับให้นายดำโอนส่งมอบที่ดินแปลงนี้ไม่ได้ เพราะเมื่อเป็นสัญญาซื้อขายเสร็จเด็ดขาดในอสังหาริมทรัพย์แต่ไม่ได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่จึงตกเป็นโมฆะตามมาตรา 456 วรรคแรก
สรุป สัญญาซื้อขายระหว่างนายดำและนายแดงเป็นสัญญาซื้อขายเสร็จเด็ดขาด และนายแดงจะฟ้องร้องบังคับให้นายดำส่งมอบที่ดินแปลงนี้ไม่ได้
ข้อ 2 นายไก่ซื้อรถยนต์ซึ่งนายไข่ขโมยจากนายแดงแล้วนำมาดัดแปลงหมายเลขรถ ตบแต่งสีจนสวยงามและนำไปขายให้แก่นายมดโดยนายมดไม่เคยรู้เรื่องที่มาของรถยนต์คันดังกล่าวแต่อย่างใด ในการทำสัญญาซื้อขายรถยนต์ครั้งนี้นายไก่และนายมดมีข้อตกลงระหว่างกันว่าผู้ขายไม่ต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่องหรือการรอนสิทธิ หลังจากทำสัญญาและส่งมอบชำระราคาแล้ว นายแดงได้นำตำรวจมาติดตามเอารถยนต์ของตนซึ่งถูกขโมยคืนจากนายมด ๆ ก็ยอมคืนให้
1) นายมดฟ้องให้นายไก่รับผิดว่าตนถูกรอนสิทธิได้หรือไม่ เพราะเหตุใด และ
2) หากฟ้องได้ นายมดต้องฟ้องให้นายไก่รับผิดชอบในกำหนดอายุความเท่าใด
ธงคำตอบ
มาตรา 475 หากว่ามีบุคคลผู้ใดมาก่อการรบกวนขัดสิทธิของผู้ซื้อในอันจะครองทรัพย์สินโดยปกติสุข เพราะบุคคลผู้นั้นมีสิทธิเหนือทรัพย์สินที่ได้ซื้อขายกันนั้นอยู่ในเวลาซื้อขายก็ดี เพราะความผิดของผู้ขายก็ดี ท่านว่าผู้ขายจะต้องรับผิดในผลอันนั้น
มาตรา 481 ถ้าผู้ขายไม่ได้เป็นคู่ความในคดีเดิม หรือถ้าผู้ซื้อได้ประนีประนอมยอมความกับบุคคลภายนอก หรือยอมตามที่บุคคลภายนอกเรียกร้องไซร้ ท่านห้ามมิให้ฟ้องคดีในข้อรับผิดเพื่อการรอนสิทธิเมื่อพ้นกำหนดสามเดือนนับแต่วันคำพิพากษาในคดีเดิมถึงที่สุด หรือนับแต่วันประนีประนอมยอมความ หรือวันที่ยอมตามบุคคลภายนอกเรียกร้องนั้น
มาตรา 483 คู่สัญญาซื้อขายตกลงกันว่าผู้ขายจะไม่ต้องรับผิดเพื่อความชำรุดบกพร่องหรือเพื่อการรอนสิทธิก็ได้
มาตรา 485 ข้อสัญญาว่าจะไม่ต้องรับผิดนั้น ไม่อาจคุ้มครองรับผิดผู้ขายในผลของการอันผู้ขายได้กระทำไปเอง หรือผลแห่งข้อความจริงอันผู้ขายได้รู้อยู่แล้วและปกปิดเสีย
วินิจฉัย
1) นายมดฟ้องให้นายไก่รับผิดว่าตนถูกรอนสิทธิได้แม้จะมีข้อตกลงยกเว้นไว้ว่าหากเกิดการรอนสิทธิผู้ขายไม่ต้องรับผิดก็ตาม เพราะข้อสัญญาว่าไม่ต้องรับผิดนั้นไม่อาจคุ้มครองความรับผิดของผู้ขายในผลของการอันผู้ขายได้กระทำไปเองหรือผลแห่งข้อความจริงอันผู้ขายได้รู้อยู่แล้วและปกปิดเสีย ตามมาตรา 485 ประกอบมาตรา 475 และมาตรา 483 ดังนั้น เมื่อผู้ซื้อไม่ทราบถึงเหตุแห่งการรอนสิทธินั้น แต่ผู้ขายทราบดีแต่ไม่แจ้งให้ผู้ซื้อทราบ ผู้ขายจึงต้องรับผิด
2) นายมดต้องฟ้องให้นายไก่รับผิดในกรณีที่ตนถูกรอนสิทธิภายใน 3 เดือนนับแต่ยอมคืนรถยนต์ให้แก่นายแดงเจ้าของที่แท้จริงไป ตามมาตรา 481
ข้อ 3 นายเงินขายรถบรรทุกของนายเงินคันหนึ่งให้นายทองในราคา 300,000 บาท และในสัญญาซื้อขายฉบับเดียวกันนั้นก็มีข้อความตกลงให้นายนาคซึ่งเป็นบุตรของนายเงินมีสิทธิซื้อรถบรรทุกคันนั้นกลับคืนได้ภายใน 4 ปี ในราคา 300,000 บาท เท่าราคาขาย
เมื่อตกลงแน่นอนแล้ว นายเงินได้ส่งมอบรถบรรทุกให้นายทองแลละรับเงินค่าราคาขายมา 300,000 บาท ขายไปได้ 3 ปี นายนาคได้นำเงิน 300,000 บาท มาขอซื้อรถบรรทุกคันนั้นกลับคืนจากนายทอง
นายทองจะไม่ยอมขายคืนรถบรรทุกคันนั้นให้นายนาคได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 494 ท่านห้ามมิให้ใช้สิทธิไถ่ทรัพย์สินซึ่งขายฝากเมื่อพ้นเวลาดังจะกล่าวต่อไปนี้
(2) ถ้าเป็นอสังหาริมทรัพย์ กำหนดสามปีนับแต่เวลาซื้อขาย
มาตรา 495 ถ้าในสัญญามีกำหนดเวลาไถ่เกินไปกว่านั้น ท่านให้ลดลงมาเป็นสิบปีและสามปีตามประเภททรัพย์
มาตรา 497 สิทธิในการไถ่ทรัพย์สินนั้น จะพึงใช้ได้แต่บุคคลเหล่านี้ คือ
(3) บุคคลซึ่งในสัญญายอมไว้โดยเฉพาะว่าให้เป็นผู้ไถ่ได้
วินิจฉัย
นายเงินขายรถบรรทุกของนายเงินคันหนึ่งไว้กับนายทองในราคา 300,000 [ท เมื่อในสัญญาซื้อขายฉบับเดียวกันนั้นก็มีข้อตกลงให้นายนาคมีสิทธิซื้อรถบรรทุกคันนั้นกลับคืนได้ภายใน 4 ปี ในราคา 300,000 บาทเท่าราคาขาย และรับเงินจริงจำนวน 300,000 บาทสัญญาซื้อขายระหว่างนายเงินและนายทองเป็นสัญญาขายฝากสังหาริมทรัพย์ซึ่งมีกำหนดเวลาไถ่คืนเกินกว่ากำหนดเวลาไถ่ตามมาตรา 494(2) คือเกินกว่า 3 ปี นับแต่เวลาซื้อขาย ตามมาตรา 495 ถ้ากำหนดเกินกว่านั้นให้ลดลงมาเป็น 3 ปี ต่อเมื่อขายไปได้ 3 ปี นายนาคซึ่งเป็นบุคคลในสัญญายอมไว้โดยเฉพาะว่าให้เป็นผู้ไถ่ได้ ตามมาตรา 497(3) ได้นำเงิน 300,000 บาท มาขอซื้อรถบรรทุกคันนั้นกลับคืน นายทองต้องยอมให้นายนาคไถ่รถบรรทุกคันนั้นคืน
สรุป นายทองจะไม่ยอมขายคืนรถบรรทุกคันนั้นให้นายนาคไม่ได้
