การสอบไล่ภาคฤดู 1 ปีการศึกษา 2551
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW2005
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยซื้อขาย แลกเปลี่ยนให้
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วนมี 3 ข้อ
ดังนี้ ถ้านายอังคารมาถามท่านว่า นายอังคารมีสิทธิในที่ดินแปลงนี้หรือไม่ ท่านจะให้คำตอบนายอังคารอย่างไร เพราะเหตุใด
แนวคำตอบ
หลักกฎหมาย
มาตรา 456 วรรค 1 การซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ ถ้ามิได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่เป็นโมฆะ วิธีนี้ให้ใช้ถึงซื้อขายเรื่อมีระวางตั้งแต่ห้าตันขึ้นไป ทั้งซื้อขายแพและสัตว์พาหนะด้วย
มาตรา 1378 การโอนไปซึ่งการครอบครองนั้นย่อมทำได้โดยส่งมอบทรัพย์สินที่ครอบครอง
สัญญาระหว่างนายจันทร์กับนายอังคารเป็นสัญญาซื้อขายเสร็จเด็ดขาด คู่สัญญาหาได้ทำเป็นหนังสือและจดทะเบียนต่อพนักงานเจ้าหน้าที่ย่อมตกเป็นโมฆะ ถือว่าสัญญาเป็นอันไม่มีไม่เกิด และคู่สัญญาย่อมกลับคืนสู่ฐานะเดิม ตามมาตรา 456 วรรค 1 แต่ที่ดิน นส.3 เป็นที่ดินที่มีเพียงสิทธิครอบครอง นายจันทร์ส่งมอบที่ดินแปลงนี้ให้นายอังคารเป็นการโอนไปซึ่งการครอบครอง นายอังคารย่อมได้ไปซึ่งสิทธิครอบครอง นายอังคารย่อมมีสิทธิในที่ดินแปลงนี้ ตามมาตรา 1378
ข้อ 2. แสงประมูลซื้อเครื่องถ่ายเอกสารของเสียง จากการทอดตลาดจำนวนสี่เครื่อง ราคาเครื่องละ 50,000 บาท โดยมีข้อตกลงว่านายเสียงผู้ขายไม่รับผิดในความชำรุดบกพร่องและการรอนสิทธิในเครื่องถ่ายเอกสารทั้งหมด
เมื่อประมูลได้แล้วเสียงจึงจัดการส่งเครื่องถ่ายเอกสารทั้งหมดไปให้แสง แต่ขณะส่งของคนงานของเสียงได้ทำเครื่องถ่ายเอกสารเครื่องหนึ่งชำรุด อีกเครื่องหนึ่งสี่ได้นำเจ้าพนักงานตำรวจมายึดคืนไปโดยเจ้าพนักงานตำรวจแจ้งว่าเป็นของที่ถูกขโมยมาจากร้านของสี่ แล้วนำมาขายต่อให้เสียงโดยเสียงเองก็ไม่รู้
และเสียงได้นำมาทอดตลาด แสงจึงได้รับเฉพาะเครื่องถ่ายเอกสารเพียงสองเครื่อง ส่วนเครื่องที่ชำรุด แสงจะให้คนงานของเสียงกลับไปเปลี่ยนเอาเครื่องใหม่มาแทนได้หรือไม่ และแสงจะเรียกร้องเสียงในเครื่องที่ถูก เจ้าพนักงานตำรวจยึดคืนไปได้เพียงใด
แนวคำตอบ
มาตรา 483 คู่สัญญาซื้อขายจะตกลงกันว่าผู้ขายไม่ต้องรับผิดเพื่อความชำรุดบกพร่องหรือเพื่อการรอนสิทธิก็ได้
มาตรา 484 ข้อสัญญาว่าจะไม่ต้องรับผิดนั้น ย่อมไม่คุ้มผู้ขายให้พ้นจากการต้องส่งเงินคืนตามราคา เว้นแต่จะได้ระบุไว้เป็นอย่างอื่น
มาตรา 485 ข้อสัญญาว่าจะไม่ต้องรับผิดนั้น ไม่อาจคุ้มความรับผิดของผู้ขายในผลของการอันผู้ขายได้กระทำไปเอง หรือผลแห่งข้อความจริงอันผู้
ขายได้รู้อยู่แล้วและปกปิดเสีย
มาตรา 473 ผู้ขายย่อมไม่ต้องรับผิดในกรณีดังจะกล่าวต่อไปนี้ คือ
(3) ถ้าทรัพย์สินนั้นได้ขายทอดตลาด
แสงประมูลซื้อเครื่องถ่ายเอกสารของเสียง จากการทอดตลาดจำนวนสี่เครื่อง ราคาเครื่องละ 50,000 บาท โดยมีข้อตกลงว่านายเสียงผู้ขายไม่รับผิดในความชำรุดบกพร่องและการรอนสิทธิในเครื่องถ่ายเอกสารทั้งหมด เมื่อประมูลได้แล้วจึงจัดการส่งไปให้แสง แต่ขณะส่งของ คนงานของเสียงได้ทำเครื่องถ่ายเอกสารเครื่องหนึ่งชำรุด ในกรณีความชำรุดบกพร่องแม้มีข้อตกลงยกเว้นความรับผิด แต่เป็นการที่ผู้ขายหรือตัวแทนของผู้ขายได้กระทำไปเองซึ่งยังต้องรับผิดตามมาตรา 485 แต่เนื่องจากเป็นการขายทอดตลาด ผู้ขายจึงไม่ต้องรับผิดในความชำรุดบกพร่อง แต่เรียกร้องให้รับผิดในการส่งมอบทรัพย์ไม่เป็นไปตามสภาพในเวลาที่จะส่งมอบตาม ม. 32391 ถ้าทรัพย์สินนั้นขายทอดตลาด ตามมาตรา 473 (3)
ส่วนเครื่องถ่ายเอกสารอีกเครื่องหนึ่ง สี่ได้นำเจ้าพนักงานตำรวจมายึดคืนไปโดยเจ้าพนักงานตำรวจแจ้งว่าเป็นของที่ถูกขโมยมาจากร้านของสี่ นายแสงจึงถูกรอนสิทธิ เมื่อมีข้อตกลงยกเว้นความรับผิดไว้ตามมาตรา 483 และไม่เข้าตามมาตรา 485 เสียงจึงไม่ต้องรับผิดในการรอนสิทธิต่อนายแสง ดังนั้น แสงให้คนงานของเสียงกลับไปเปลี่ยนเอาเครื่องใหม่มาแทนไม่ได้ จะเรียกร้องให้รับผิดในความชำรุดบกพร่องของทรัพย์ไม่ได้ตาม 473 (3) แต่เรียกร้องให้รับผิดตาม ม. 323 ว.1 ชดใช้ค่าสินไหมทดแทน และจะเรียกร้องให้เสียงรับผิดในเครื่องที่ถูกเจ้าพนักงานตำรวจยึดคืนไปก็ไม่ได้เช่นกัน เพราะสัญญาซื้อขายมีข้อตกลงให้ผู้ขายไม่ต้องรับผิดในการรอนสิทธิ และเสียงผู้ขายก็ไม่ทราบถึงการรอนสิทธินั้นๆ แต่ไม่คุ้มผู้ขายให้ส่งเงินคืนตามราคา มาตรา 1484
ข้อ 3. อาทิตย์ได้จดทะเบียนขายฝากที่ดินแปลงหนึ่งของอาทิตย์ไว้กับจันทร์ ในทะเบียนได้ระบุให้พุธเป็นผู้มีสิทธิไถ่คืน
ต่อมาทั้งจันทร์และพุธตาย ศุกร์ซึ่งเป็นทายาทคนเดียวของพุธได้นำเงินสินไถ่ทั้งหมดมาไถ่ที่ดินแปลงนี้คืนกับพฤหัส ซึ่งเป็นทายาทคนเดียวของจันทร์เช่นกัน ในขณะที่กำหนดเวลาไถ่คืนยังไม่สิ้นสุด แต่พฤหัสไม่ยอมรับอ้างว่าศุกร์ไม่มีสิทธิไถ่ทรัพย์คืน
ศุกร์จึงได้นำเงินค่าสินไถ่ไปวางไว้ที่สำนักงานวางทรัพย์ ก่อนที่จะพ้นกำหนดเวลาไถ่โดยสละสิทธิถอนทรัพย์ที่วางไว้ ศุกร์จะไถ่ที่ดินแปลงนี้คืนได้หรือไม่ กรรมสิทธิ์ในที่ดินแปลงนี้ได้โอนมายังศุกร์แล้วหรือยัง
แนวคำตอบ
มาตรา 492 ในกรณีที่มีการไถ่ทรัพย์สินซึ่งขายฝากภายในเวลาที่กำหนดไว้ในสัญญาหรือภายในเวลาที่กฎหมายกำหนด หรือผู้ไถ่ได้วางทรัพย์อันเป็นสินไถ่ต่อสำนักงานวางทรัพย์ภายในกำหนดเวลาไถ่โดยสละสิทธิถอนทรัพย์สินที่ได้วางไว้ ให้ทรัพย์สินซึ่งขายฝากตกเป็นกรรมสิทธิ์ของผู้ไถ่ตั้งแต่เวลาที่ผู้ไถ่ได้ชำระสินไถ่หรือวางทรัพย์อันเป็นสินไถ่ แล้วแต่กรณี
มาตรา 497 สิทธิในการไถ่ทรัพย์สินนั้น จะพึงใช้ได้แต่บุคคลเหล่านี้ คือ
(3) บุคคลซึ่งในสัญญายอมไว้โดยเฉพาะว่าให้เป็นผู้ไถ่ได้
มาตรา 498สิทธิในการไถ่ทรัพย์สินนั้น จะพึงใช้ได้เฉพาะบุคคลเหล่านี้ คือ
(1) ผู้ขายเดิม หรือทายาทของผู้ขายเดิม หรือ
อาทิตย์ได้จดทะเบียนขายฝากที่ดินแปลงหนึ่งของอาทิตย์ไว้กับจันทร์ ในทะเบียนได้ระบุให้พุธเป็นผู้มีสิทธิไถ่คืน พุธจึงเป็นผู้มีสิทธิไถ่คืนมาตรา 497 (3) เมื่อพุธตาย สิทธิไถ่จึงตกไปยังทายาทของพุธคือศุกร์ ตามกฎหมายมรดกเพราะสิทธิไถ่เป็นสิทธิที่ตกทอดมรดกได้ เมื่อศุกร์นำสินไถ่ทั้งหมดมาไถ่ที่ดินคืนภายในกำหนดเวลาไถ่ ศุกร์จึงมีสิทธิไถ่ต่อพฤหัสซึ่งเป็นทายาทของจันทร์ตามมาตรา 478 (1) พฤหัสจึงต้องยอมให้ศุกร์ไถ่ที่ดินแปลงนั้นคืน พฤหัสจะไม่ยอมรับไถ่โดยอ้างว่าศุกร์ไม่มีสิทธิไถ่ทรัพย์คืนไม่ได้ และเมื่อศุกร์ได้นำเงินค่าสินไถ่ไปวางไว้ที่สำนักงานวางทรัพย์ก่อนที่จะพ้นกำหนดเวลาไถ่โดยสละสิทธิถอนทรัพย์ที่วาง กรรมสิทธิ์ในที่ดินแปลงนี้ได้โอนมายังศุกร์แล้วโดยผลของกฎหมายตามมาตรา 492
