การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW3035 การสืบสวนและสอบสวน
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 4 ข้อ
ข้อ 1 การสัมภาษณ์พยานหมายความว่าอย่างไร มีข้อปฏิบัติในการสัมภาษณ์พยานอย่างไร
ธงคำตอบ
การสัมภาษณ์พยาน คือ การสนทนาเผชิญหน้าระหว่างเจ้าหน้าที่ที่สืบสวนพยาน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อได้ข้อมูลจากผู้ถูกสัมภาษณ์ว่าเป็นผู้ที่เกี่ยวข้องกับบุคคลและสถานที่ในคดี และมีความรู้ถึงอาชญากรรมหรือสถานการณ์เกี่ยวกับคดีนั้นๆว่าเป็นอย่างไร
การสัมภาษณ์พยานจะต้องกระทำโดยยึดหลักดังนี้
1 จะไม่ถามเชิงแนะนำที่ดูเหมือนว่าต้องการคำตอบอย่างใดอย่างหนึ่ง เจ้าหน้าที่สืบสวนต้องมีแผนในการสัมภาษณ์เพื่อประหยัดเวลา
2 จะไม่ป้อนข่าวและข้อมูลให้แก่พยานที่ไม่รู้มาก่อน เพราะพยานอาจจะเพิ่มเติมเรื่องของตนเข้าไปผสมผสานกับคำแนะนำหรือความเห็นจากการป้อนข่าวของเจ้าหน้าที่ ซึ่งอาจเป็นไปโดยรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม ทำให้ผลที่ได้ในเรื่องดังกล่าวไม่ตรงกับที่พยานได้เห็นเหตุการณ์ในสถานที่เกิดเหตุนั้น
3 สิ่งที่ต้องการได้แก่เรื่องจริงที่จำได้เท่านั้นจึงจะเป็นลักษณะของงานสืบสวนที่กำลังปฏิบัติอยู่
4 ต้องไม่ย่อท้อเมื่อสัมภาษณ์พยานแต่ละคน จนกว่าจะสามารถรู้เรื่องที่พยานรู้และได้เห็นโดยตลอด และเข้าใจชัดเจนปรากฏเป็นรูปร่างขึ้นในความคิดขนาดที่ผู้สืบสวนคดีสามารถจินตนาการได้ว่าเป็นคนเห็นหรือได้ยินด้วยตนเองหรือเสมือนกับว่าตนได้อยู่ในที่นั้นด้วย
5 พิจารณาโดยมิให้ผู้ถูกสัมภาษณ์รู้สึกว่าพยานเชื่อถือได้ ไว้ใจได้ และมีความสามารถขนาดไหน ควรรู้จักธรรมชาติของพยานเพื่อสรุปอย่างตรงประเด็นว่าพยานรู้อะไร เห็นอะไร และไม่รู้อะไร ไม่เห็นอะไร
6 รักษามารยาทที่ดีงามตามแบบแผนและประเพณีของสังคม ทั้งต้องคำนึงถึงสิทธิมนุษยชน (Human Rights) ด้วย
ข้อ 2 AFIS คืออะไร มีขอบข่ายการทำงานอย่างไรบ้าง
ธงคำตอบ
ระบบพิมพ์ลายนิ้วมืออัตโนมัติ หรือ AFIS คือ เครื่องตรวจลายพิมพ์นิ้วมือโดยอัตโนมัติ (ลายนิ้วมือ ฝ่ามือ ฝ่าเท้า) ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งในวิชาการตรวจพิสูจน์เอกลักษณ์ของบุคคล
เครื่องตรวจลายนิ้วมืออัตโนมัตินี้ เป็นเครื่องมือที่สามารถทำประโยชน์อย่างมากให้แก่เจ้าหน้าที่ตำรวจในการสืบสวนสอบสวนและติดตามตัวผู้กระทำความผิด โดยเฉพาะคดีที่ยังหาตัวผู้ต้องสงสัยไม่ได้และคาดว่าผู้ต้องสงสัยน่าจะเคยกระทำความผิดมาก่อน โดยลายนิ้วมือแฝงที่เก็บได้จากสถานที่เกิดเหตุสามารถนำมาตรวจเปรียบเทียบกับข้อมูลลายพิมพ์นิ้วมือของอาชญากรที่เก็บไว้ในสารบบได้ด้วยความรวดเร็วและถูกต้อง ซึ่งผลของการปฏิบัติงานมีส่วนช่วยให้เจ้าหน้าที่สามารถติดตามตัวผู้กระทำผิดได้เป็นจำนวนมาก
ขอบเขตการทำงานของเครื่องตรวจลายนิ้วมืออัตโนมัติ
1 ตรวจเปรียบเทียบลายพิมพ์นิ้วมือแฝงที่เก็บได้จากสถานที่เกิดเหตุ กับลายพิมพ์นิ้วมือ 10 นิ้วของคนร้ายที่เก็บไว้ในสารบบ เป็นงานในหน้าที่ของกองพิสูจน์หลักฐาน ซึ่งเป็นจุดประสงค์สำคัญในการใช้งานของ AFIS วิธีนี้เรียกว่า Latent to Inquiry (LI)
2 ตรวจเปรียบเทียบลายพิมพ์นิ้วมือ 10 นิ้ว ของอาชญากรหรือผู้ต้องสงสัยกับลายนิ้วมือแฝงที่เก็บไว้ในสารบบ เป็นงานในหน้าที่ของกองพิสูจน์หลักฐาน ซึ่งวิธีการนี้เรียกว่า Ten Prin to Inquiry (TLI)
3 ตรวจเปรียบเทียบลายพิมพ์นิ้วมือ 10 นิ้ว กับลายพิมพ์นิ้วมือ 10 นิ้วในสารบบ เป็นการตรวจยืนยันตัวบุคคลเพื่อตรวจสอบประวัติ ซึ่งเป็นงานของกองทะเบียนประวัติอาชญากร ซึ่งหากขยายเรื่อง AFIS ปัจจุบันให้รับข้อมูลพื้นฐานได้ 6,000,000 แผ่น แล้วจะสามารุเปลี่ยนงานตรวจสอบประวัตินี้เป็นระบบคอมพิวเตอร์ได้เช่นกัน วิธีการนี้เรียกว่า Ten Prin to Ten Inquiry (TI)
4 ตรวจเปรียบเทียบลายนิ้วมือแฝงในคดีหนึ่งกับลายนิ้วมือแฝงในคดีอื่นๆที่เก็บไว้ในสารบบ เนื่องจากยังไม่สามารถระบุตัวผู้กระทำความผิดได้ เพื่อจะได้ทราบว่าคดีต่างคดีกันได้เกิดขึ้นโดยบุคคลคนเดียวกันหรือไม่ วิธีการนี้เรียกว่า Latent to Latent Inquiry (LLI) ประโยชน์ที่จะได้รับในการตรวจประเภทนี้ยังมีน้อย เนื่องจากเป็นวิธีการซึ่งยังไม่สามารถระบุตัวผู้กระทำผิดได้แต่อย่างใด
ข้อ 3 เจ้าหน้าที่ของธนาคารไทยพัฒนาได้นำเงินฝากจำนวนหนึ่งล้านบาทของนายชาติซึ่งเป็นลูกค้ารายหนึ่งของธนาคารไทยพัฒนาเข้าบัญชีของนายช่วงโดยผิดพลาด ปรากฏว่านายช่วงรู้ว่ามีการนำเงินของผู้อื่นเข้าบัญชีของตนโดยผิดพลาด แต่นายช่วงก็ยังเบิกเงินจำนวนดังกล่าวนั้นออกมาใช้จ่ายจนหมด ดังนี้ ให้ท่านวินิจฉัยว่า ในส่วนของความผิดอาญาที่นายช่วงได้กระทำลงไปนั้น ใครเป็นผู้เสียหาย เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 2(4) ในประมวลกฎหมายนี้
(4) ผู้เสียหาย หมายความถึง บุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิดฐานใดฐานหนึ่ง รวมทั้งบุคคลอื่นที่มีอำนาจจัดการแทนได้ ดังบัญญัติไว้ในมาตรา 4, 5 และ 6
วินิจฉัย
การที่เจ้าหน้าที่ธนาคารไทยพัฒนาได้นำเงินฝากจำนวนหนึ่งล้านบาทของนายชาติซึ่งเป็นลูกค้ารายหนึ่งของธนาคารเข้าบัญชีของนายช่วงโดยผิดพลาด และนายช่วงได้ถอนเงินดังกล่าวออกไปใช้จนหมด ถือว่า ธนาคารเป็นผู้เสียหาย เพราะเงินที่จ่ายไปเป็นของธนาคาร กล่าวคือ ธนาคารเป็นที่รับฝากเงิน ธนาคารสามารถนำเงินที่ฝากนั้นออกไปใช้ได้ แต่ธนาคารต้องคืนเงินที่ฝากให้กับผู้รับฝากจนครบจำนวน แม้เงินที่ฝากนั้นจะได้สูญหายไปด้วยเหตุสุดวิสัยก็ตาม ดังนั้น ธนาคารจึงเป็นผู้เสียหายในความผิดฐานยักยอก ตาม ป.วิ.อาญา มาตรา 2(4)
ข้อ 4 จากข้อเท็จจริงตามข้อสอบในข้อ 3 ข้างต้นนั้น ถ้าต่อมาปรากฏว่านายชาติซึ่งเป็นลูกค้าของธนาคารไทยพัฒนาได้ไปร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนให้สอบสวนดำเนินคดีกับนายช่วงในความผิดฐานยักยอกตาม ป.อาญา มาตรา 352 วรรคสอง ดังนี้ ให้ท่านวินิจฉัยว่า พนักงานสอบสวนจะมีอำนาจในการสอบสวนคดีนี้ได้หรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 2(4) ในประมวลกฎหมายนี้
(5) ผู้เสียหาย หมายความถึง บุคคลผู้ได้รับความเสียหายเนื่องจากการกระทำความผิดฐานใดฐานหนึ่ง รวมทั้งบุคคลอื่นที่มีอำนาจจัดการแทนได้ ดังบัญญัติไว้ในมาตรา 4, 5 และ 6
มาตรา 2(7) ในประมวลกฎหมายนี้
(7) คำร้องทุกข์ หมายความถึง การที่ผู้เสียหายได้กล่าวหาต่อเจ้าหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายนี้ ว่ามีผู้กระทำความผิดขึ้นจะรู้ตัวผู้กระทำความผิดหรือไม่ก็ตาม ซึ่งกระทำให้เกิดความเสียหายแก่ผู้เสียหาย และการกล่าวหาเช่นนั้นได้กล่าวโดยมีเจตนาจะให้ผู้กระทำความผิดรับโทษ
มาตรา 121 วรรคสอง แต่ถ้าเป็นคดีความผิดต่อส่วนตัว ห้ามมิให้ทำการสอบสวน เว้นแต่จะมีคำร้องทุกข์ตามระเบียบ
วินิจฉัย
นายชาติไม่เป็นผู้เสียหาย ตาม ป.วิ.อาญา มาตรา 2(4) นายชาติจึงร้องทุกข์ไม่ได้ เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏว่านายชาติได้ไปร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนให้สอบสวนดำเนินคดีกับนายช่วง การร้องทุกข์ดังกล่าวจึงไม่ชอบด้วยกฎหมาย ตาม ป.วิ.อาญา มาตรา 2(4) และ (7) และเมื่อการร้องทุกข์ไม่ชอบด้วยกฎหมาย พนักงานสอบสวนจึงไม่มีอำนาจสอบสวนตาม ป.วิ.อาญา มาตรา 121 วรรคสอง
