การสอบไล่ภาค 1 ปีการศึกษา 2549
ข้อสอบกระบวนวิชา LAW 3002 กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยหุ้นส่วน
คำแนะนำ ข้อสอบเป็นอัตนัยล้วน มี 3 ข้อ
ข้อ 1 เอก โท ตรี เข้าหุ้นส่วนกันโดยตั้งเป็นห้างหุ้นส่วนสามัญจดทะเบียน มีเอกเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ ส่วนจัตวาซึ่งเป็นเพื่อนรักกับเอก มักจะได้รับมอบหมายจากเอกให้มาช่วยจัดการงานของห้างหุ้นส่วนเป็นประจำจนบุคคลทั่วไปเข้าใจว่าจัตวาเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ วันหนึ่งเอกได้ขับรถยนต์ของห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลไปส่งของให้ลูกค้าที่สั่งซื้อของ ขากลับจากส่งสินค้าเอกได้ขับรถยนต์ชนอาทิตย์บาดเจ็บสาหัส อาทิตย์จึงเรียกให้หุ้นส่วนทั้งสามคนชำระค่าสินไหมทดแทนร่วมกัน แต่หุ้นส่วนทั้งสามไม่มีเงินชำระ อาทิตย์จะเรียกให้จัตวาชำระหนี้ได้หรือไม่
ธงคำตอบ
มาตรา 1054 วรรคแรก บุคคลใดแสดงตนว่าเป็นหุ้นส่วนด้วยวาจาก็ดี ด้วยลายลักษณ์อักษรก็ดี ด้วยกิริยาก็ดี ด้วยยินยอมให้เขาใช้ชื่อตนเป็นชื่อห้างหุ้นส่วนก็ดี หรือรู้แล้วไม่คัดค้านปล่อยให้เขาแสดงว่าตนเป็นหุ้นส่วนก็ดี ท่านว่าบุคคลนั้นย่อมต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกในบรรดาหนี้ของห้างหุ้นส่วนเสมือนเป็นหุ้นส่วน
วินิจฉัย
จัตวามิได้เป็นหุ้นส่วนในห้างหุ้นส่วนสามัญจดทะเบียนดังกล่าว แต่การที่จัตวาซึ่งเป็นเพื่อนรักกับเอกซึ่งเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการห้างฯ มักจะได้รับมอบหมายจากเอกให้มาช่วยจัดการงานของห้างหุ้นส่วนเป็นประจำจนบุคคลทั่วไปเข้าใจว่าจัตวาเป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ ดังนั้นจึงเป็นการที่จัตวาแสดงตนว่าเป็นหุ้นส่วนด้วยกิริยา จัตวาต้องรับผิดต่อบุคคลภายนอกในบรรดาหนี้ของห้างหุ้นส่วนเสมือนเป็นหุ้นส่วนตามมาตรา 1054 วรรคแรก ซึ่งผู้ต้องรับผิดเสมือนเป็นหุ้นส่วนนั้นก็รับผิดเฉพาะหนี้ที่เกิดจากการทำสัญญาเท่านั้น เพราะการทำสัญญานั้นได้เกิดขึ้นเนื่องจากบุคคลที่มาติดต่อค้าขายกับห้างได้หลงเชื่อว่า ผู้นั้นเป็นหุ้นส่วน แต่การที่เอกได้ขัยรถยนต์ของห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลไปส่งของให้ลูกค้าที่สั่งซื้อของ แล้วขากลับจากส่งสินค้าเอกได้ขับรถยนต์ชนอาทิตย์บาดเจ็บสาหัส อาทิตย์จึงเรียกให้หุ้นส่วนทั้งสามคนชำระค่าสินไหมทดแทนร่วมกัน แต่หุ้นส่วนทั้งสามไม่มีเงินชำระนั้น จะเห็นได้ว่าหนี้ดังกล่าวเป็นหนี้ละเมิด ซึ่งผู้ถูกละเมิดเถียงไม่ได้ว่าการที่ตนเสียหายนั้นเพราะหลงเชื่อข้อความอันใดอันหนึ่งหรือการแสดงออกอย่างใดอย่างหนึ่งของผู้ที่แสดงตนว่าเป็นหุ้นส่วน ดังนั้นอาทิตย์จึงเรียกให้จัตวาชำระหนี้ไม่ได้ เพราะความเสียหายที่อาทิตย์ได้รับมิใช่เป็นผลโดยตรงอันเนื่องจากจัตวาแสดงตนเป็นหุ้นส่วนร่วมกับเอก โท ตรี
สรุป อาทิตย์เรียกให้จัตวาชำระหนี้ไม่ได้
ข้อ 2 นายศุกร์ นายเสาร์ และนายอาทิตย์ เข้าหุ้นส่วนกันโดยจัดตั้งเป็นห้างหุ้นส่วนจำกัด นายศุกร์เป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิด นายเสาร์ และนายอาทิตย์เป็นหุ้นส่วนจำพวกไม่จำกัดความรับผิด ทั้งหมดตกลงให้นายเสาร์เป็นหุ้นส่วนผู้จัดการ ห้างฯได้ดำเนินกิจการมาได้หลายปีมีกำไรดีทุกปี และในการจัดการงานของห้างฯนั้น ในบางครั้งนายเสาร์ก็ได้เคยมอบหมายให้นายศุกร์ช่วยจัดการงานเป็นประจำ เมื่อเวลาที่นายเสาร์ไม่อยู่ ต่อมานายศุกร์รู้ตัวว่าจะต้องรับผิดในหนี้สินของห้างฯ ที่ตนได้เข้าจัดการโดยไม่จำกัดจำนวนจึงโอนหุ้นของตนให้นายศักดิ์ซึ่งเป็นญาติกัน แต่หุ้นส่วนคนอื่นๆไม่ยินยอม ดังนี้นายศุกร์จึงมาถามท่านว่า
1 นายศุกร์จะโอนหุ้นให้นายศักดิ์ได้หรือไม่โดยไม่ต้องขอความยินยอมจากหุ้นส่วนคนอื่นๆ
2 นายศักดิ์ผู้รับโอนหุ้นของนายศุกร์จะต้องรับผิดโดยไม่จำกัดจำนวนแทนนายศุกร์ใช่หรือไม่ เพราะเหตุใด
ธงคำตอบ
มาตรา 1088 ถ้าผู้เป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิดผู้ใดสอดเข้าไปเกี่ยวข้องจัดการงานของห้างหุ้นส่วน ท่านว่าผู้นั้นจะต้องรับผิดร่วมกันในบรรดาหนี้ทั้งหลายของห้างหุ้นส่วนนั้นโดยไม่จำกัดจำนวน
มาตรา 1091 ผู้เป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิดจะโอนหุ้นของตนปราศจากความยินยอมของผู้เป็นหุ้นส่วนอื่นๆ ก็โอนได้
วินิจฉัย
1 นายศุกร์โอนหุ้นให้นายศักดิ์ได้โดยไม่ต้องขอความยินยอมจากหุ้นส่วนคนอื่นๆ เพราะนายศุกร์เป็นหุ้นส่วนจำพวกจำกัดความรับผิด ตามมาตรา 1091
2 การกระทำของนายศุกร์ถือได้ว่าเป็นการสอดเข้าจัดการงานของห้างฯ ตามมาตรา 1088 วรรคแรก แม้จะได้รับมอบหมายจากนายเสาร์ก็ตาม แต่ก็เป็นความรับผิดเฉพาะตัวของนายศุกร์ แม้นายศุกร์จะโอนหุ้นให้นายศักดิ์ ความรับผิดโดยไม่จำกัดจำนวนก็ไม่โอนไปยังนายศักดิ์
ข้อ 3 ในการประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นของบริษัท สามสหาย จำกัด เพื่อลดทุนของบริษัท ปรากฏว่ามติครั้งแรกให้ลดทุนลงครึ่งหนึ่ง โดยลดมูลค่าหุ้นให้ต่ำลงจากหุ้นละ 10 บาท เหลือหุ้นละ 5 บาท แต่ปรากฏว่าในการประชุมครั้งที่สอง เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 2549 ที่ประชุมมีมติให้ลดทุนลงครึ่งหนึ่งเหมือนเดิม แต่ลดจำนวนหุ้นให้น้อยลง ต่อมาได้มีการนำมตินี้ไปจดทะเบียนเมื่อวันที่ 4 กันยายน 2549 นายทะเบียนก็รับจดทะเบียนให้ นายฉายผู้ถือหุ้นคนหนึ่งได้มาตรวจสอบรายงานการประชุมทั้งสองครั้งเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2549 ก็พบว่ามติในที่ประชุมทั้งสองครั้งไม่เหมือนกัน จึงต้องการฟ้องเพิกถอนมติ จึงมาปรึกษาท่านในฐานะที่ศึกษากฎหมายว่าในกรณีดังกล่าว นายฉายจะฟ้องต่อศาลขอให้เพิกถอนมติดังกล่าวได้หรือไม่ ให้ท่านแนะนำนายฉาย
ธงคำตอบ
มาตรา 1194 วรรคแรก ถ้าที่ประชุมใหญ่ได้ลงมติอันใดเป็นลำดับกันสองครั้งประชุมแล้ว มติอันนั้นท่านให้ถือว่าเป็นมติพิเศษ เมื่อได้ทำให้เป็นไปโดยวิธีดั่งจะกล่าวต่อไปนี้ คือ
วรรคห้า ที่ประชุมครั้งหลังได้ลงมติยืนตามมติที่ประชุมครั้งแรกโดยคะแนนเสียงข้างมากนับได้ไม่น้อยกว่าสองในสามส่วนของจำนวนเสียงทั้งหมด
มาตรา 1195 การประชุมใหญ่นั้นถ้าได้นัดเรียกหรือได้ประชุมกัน หรือได้ลงมติฝ่าฝืนบทบัญญัติในลักษณะนี้ก็ดี หรือฝ่าฝืนข้อบังคับของบริษัทก็ดี เมื่อกรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดร้องขึ้นแล้ว ให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบนั้นเสีย แต่ต้องร้องขอภายในกำหนดเดือนหนึ่งนับแต่วันลงมตินั้น
วินิจฉัย
ในการประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นของบริษัท สามสหาย จำกัด เพื่อลดทุนของบริษัทนั้นจะเห็นว่า ได้มีการลงมติเป็นลำดับกันสองครั้งประชุม มตินั้นจึงถือว่าเป็นมติพิเศษ ซึ่งจะต้องทำให้เป็นไปตามกฎหมายมาตรา 1194 แต่ปรากฏว่ามติในที่ประชุมดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมายมาตรา 1194 วรรคห้า คือ มติให้ลดทุนครั้งที่สองต่างกับครั้งแรก จึงมิใช่เป็นเรื่องยืนตามมติครั้งแรก ดังนั้น เมื่อการประชุมใหญ่นั้นได้ลงมติฝ่าฝืนบัญญัติของกฎหมาย ถ้ากรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดร้องขึ้นแล้วให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบนั้นเสีย แต่ต้องร้องขอภายในกำหนดเดือนหนึ่ง นับแต่วันลงมตินั้น ตามมาตรา 1195 ซึ่งตามปัญหาจะต้องร้องขอภายในวันที่ 25 กันยายน 2549 แต่เมื่อนายฉายผู้ถือหุ้นคนหนึ่งมารู้เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2549 จึงเลยกำหนดเวลาให้ฟ้องเพิกถอนแล้ว
สรุป นายฉายจะฟ้องต่อศาลขอให้เพิกถอนมติดังกล่าวไม่ได้
